سرعت یا کیفیت؟

 در نگاه اسلام، انجام درست و دقیق کارها نه‌تنها یک مهارت حرفه‌ای، بلکه عبادتی الهی شمرده می‌شود. در این متن کوتاه، به دو حدیث زیبا  از وجود مقدس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امام علی (علیه السلام) می‌پردازیم که هر دانشجو و پژوهشگری باید آن را فراموش نکند:

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:

«إِنَّ اللّهَ تَعالى یُحِبُّ إذا عَمِلَ أحَدُکُم عَمَلاً أن یُتقِنَهُ» (نهج الفصاحة ص 305)
خداوند متعال دوست دارد که هرگاه یکی از شما کاری انجام می‌دهد، آن را درست و بی‌عیب انجام دهد.

و امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نیز توصیه می‌کنند:

«لا تَطلُب سُرعَةَ العَمَلِ، وَاطلُب تَجویدَهُ» (شرح نهج‌البلاغة ابن ابی الحدید، ج۲۰، ص۲۶۷)
در پی شتاب در کار مباش، بلکه در پی نیک و دقیق انجام دادن آن باش. 

 بر اساس احادیث فوق خداوند نه به کمیت کارها، که به کیفیت در آن نظر دارد. یک تحقیق کوچک اما دقیق، یک مقاله مختصر اما بی‌غلط، یا یک پروژه دانشجویی که با دقت و وسواس علمی انجام شده باشد، در پیشگاه الهی محبوبیت ویژه‌ای دارد. این نگاه، ارزش کار علمی ما را از یک فعالیت صرفاً مدرکی، به یک عمل خداپسندانه ارتقا می‌دهد. بنابراین:

• به جای عجله در جمع‌آوری داده‌ها، بر دقت آن‌ها تمرکز کنیم.

• به جای تکمیل سریع فصل‌های پایان‌نامه، روی تحلیل عمیق و نگارش صحیح وقت بگذاریم.

• به جای افزایش تعداد مقالات، بر غنای محتوایی و رعایت اخلاق پژوهش تأکید داشته باشیم.

   

از اشتباه نابغه‌ها تا قانون طلایی موفقیت

 
در دنیای پرشتاب امروز که «چندکاری» و انجام کارهای همزمان به یک ارزش تبدیل شده، بسیاری از ما - چه دانشجو و چه جوان جویای موفقیت - در گرداب فعالیت‌های متعدد و گاه متضاد غرق شده‌ایم. اما آیا این «همه‌کار بودن» واقعاً نقطه قوت است یا ضعفی مهلک که نقشه‌ها و تلاش‌هایمان را به شکست می‌کشاند؟ چرا با وجود استعداد و انرژی زیاد، اغلب به نتیجه چشمگیر و پایداری نمی‌رسیم؟

پاسخ این پرسش را می‌توان در کلامی ژرف از امام علی (علیه السلام) جستجو کرد که فرمودند: «مَنْ أَوْمَأَ إِلَى مُتَفَاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِیَلُ» (نهج البلاغه، حکمت ۴۰۳)

 

 «کسی که به کارهای مختلف بپردازد، نقشه‌ها و تدبیرهایش به جایی نمی‌رسد.»
 

تأکید امیرالمؤمنین بر تمرکز و پرهیز از پراکندگی، در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) به یکی از یاران خاصش به نام «فضیل بن یسار» نیز تکرار شده است:  «إِنَّهُ مَنْ کَانَ هَمُّهُ هَمّاً وَاحِداً کَفَاهُ اللَّهُ هَمَّهُ، وَ مَنْ تَشَعَّبَتْ بِهِ الْهُمُومُ لَمْ یُبَالِ اللَّهُ فِی أَیِّ وَادٍ هَلَکَ» (الکافی، ج 3، ص 621)

 

«هر که همّ و هدفش یکی باشد، خداوند گرفتاری‌اش را کفایت می‌کند؛ اما کسی که همّ‌های گوناگون او را به هر سو بکشاند، خداوند باکی ندارد که در چه وادی‌ای هلاک گردد.»

 

اعتراف یک نابغه

 شیخ بهایی، دانشمند نامدار نیز با تجربه‌ای عملی به این حقیقت اعتراف می‌کند:  «غَلَبتُ کُلَّ ذِی فُنونٍ وَغَلَبَنِی ذُو فَنٍّ وَاحِدٍ»

 «بر تمام دانشمندانی که مانند من در علوم مختلف کار کرده بودند، غلبه کردم؛ اما دانشمندی که تنها در یک علم فعالیت داشت، بر من غلبه نمود.»

 این سخن، مصداق عینی این اصل است که عمق‌بخشی در یک حوزه، بسیار کارآمدتر از سطحی‌نگری در زمینه‌های متعدد است. پس اگر به دنبال «راز موفقیت» هستید، فراموش نکنید:

 

 «کلید پیروزی، نه در انباشتن کارها، که در انتخاب مسیری واحد و تخصیص تمام همت به آن است.»

  

 برای مطالعه بیشتر: پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج‏15، ص 283 - 286