سرعت یا کیفیت؟

 در نگاه اسلام، انجام درست و دقیق کارها نه‌تنها یک مهارت حرفه‌ای، بلکه عبادتی الهی شمرده می‌شود. در این متن کوتاه، به دو حدیث زیبا  از وجود مقدس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امام علی (علیه السلام) می‌پردازیم که هر دانشجو و پژوهشگری باید آن را فراموش نکند:

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:

«إِنَّ اللّهَ تَعالى یُحِبُّ إذا عَمِلَ أحَدُکُم عَمَلاً أن یُتقِنَهُ» (نهج الفصاحة ص 305)
خداوند متعال دوست دارد که هرگاه یکی از شما کاری انجام می‌دهد، آن را درست و بی‌عیب انجام دهد.

و امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نیز توصیه می‌کنند:

«لا تَطلُب سُرعَةَ العَمَلِ، وَاطلُب تَجویدَهُ» (شرح نهج‌البلاغة ابن ابی الحدید، ج۲۰، ص۲۶۷)
در پی شتاب در کار مباش، بلکه در پی نیک و دقیق انجام دادن آن باش. 

 بر اساس احادیث فوق خداوند نه به کمیت کارها، که به کیفیت در آن نظر دارد. یک تحقیق کوچک اما دقیق، یک مقاله مختصر اما بی‌غلط، یا یک پروژه دانشجویی که با دقت و وسواس علمی انجام شده باشد، در پیشگاه الهی محبوبیت ویژه‌ای دارد. این نگاه، ارزش کار علمی ما را از یک فعالیت صرفاً مدرکی، به یک عمل خداپسندانه ارتقا می‌دهد. بنابراین:

• به جای عجله در جمع‌آوری داده‌ها، بر دقت آن‌ها تمرکز کنیم.

• به جای تکمیل سریع فصل‌های پایان‌نامه، روی تحلیل عمیق و نگارش صحیح وقت بگذاریم.

• به جای افزایش تعداد مقالات، بر غنای محتوایی و رعایت اخلاق پژوهش تأکید داشته باشیم.

   

از اشتباه نابغه‌ها تا قانون طلایی موفقیت

 
در دنیای پرشتاب امروز که «چندکاری» و انجام کارهای همزمان به یک ارزش تبدیل شده، بسیاری از ما - چه دانشجو و چه جوان جویای موفقیت - در گرداب فعالیت‌های متعدد و گاه متضاد غرق شده‌ایم. اما آیا این «همه‌کار بودن» واقعاً نقطه قوت است یا ضعفی مهلک که نقشه‌ها و تلاش‌هایمان را به شکست می‌کشاند؟ چرا با وجود استعداد و انرژی زیاد، اغلب به نتیجه چشمگیر و پایداری نمی‌رسیم؟

پاسخ این پرسش را می‌توان در کلامی ژرف از امام علی (علیه السلام) جستجو کرد که فرمودند: «مَنْ أَوْمَأَ إِلَى مُتَفَاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِیَلُ» (نهج البلاغه، حکمت ۴۰۳)

 

 «کسی که به کارهای مختلف بپردازد، نقشه‌ها و تدبیرهایش به جایی نمی‌رسد.»
 

تأکید امیرالمؤمنین بر تمرکز و پرهیز از پراکندگی، در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) به یکی از یاران خاصش به نام «فضیل بن یسار» نیز تکرار شده است:  «إِنَّهُ مَنْ کَانَ هَمُّهُ هَمّاً وَاحِداً کَفَاهُ اللَّهُ هَمَّهُ، وَ مَنْ تَشَعَّبَتْ بِهِ الْهُمُومُ لَمْ یُبَالِ اللَّهُ فِی أَیِّ وَادٍ هَلَکَ» (الکافی، ج 3، ص 621)

 

«هر که همّ و هدفش یکی باشد، خداوند گرفتاری‌اش را کفایت می‌کند؛ اما کسی که همّ‌های گوناگون او را به هر سو بکشاند، خداوند باکی ندارد که در چه وادی‌ای هلاک گردد.»

 

اعتراف یک نابغه

 شیخ بهایی، دانشمند نامدار نیز با تجربه‌ای عملی به این حقیقت اعتراف می‌کند:  «غَلَبتُ کُلَّ ذِی فُنونٍ وَغَلَبَنِی ذُو فَنٍّ وَاحِدٍ»

 «بر تمام دانشمندانی که مانند من در علوم مختلف کار کرده بودند، غلبه کردم؛ اما دانشمندی که تنها در یک علم فعالیت داشت، بر من غلبه نمود.»

 این سخن، مصداق عینی این اصل است که عمق‌بخشی در یک حوزه، بسیار کارآمدتر از سطحی‌نگری در زمینه‌های متعدد است. پس اگر به دنبال «راز موفقیت» هستید، فراموش نکنید:

 

 «کلید پیروزی، نه در انباشتن کارها، که در انتخاب مسیری واحد و تخصیص تمام همت به آن است.»

  

 برای مطالعه بیشتر: پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج‏15، ص 283 - 286

  

شوق دیدار

 

امام علی علیه السلام :

از نشانه هاى هر یک از آنان ، این است که او را در دین ، نیرومند مى یابى...

از نیکوکارانِ پیش از خود الگو مى گیرد،

و خود براى کسانى که پس از او مى آیند و طالب نیکوکارى هستند ، الگوست .

اینان ، کارگزاران خداوند و حاملانِ فرمان و طاعت او ، و چراغ هاى (روشنى بخش) زمین او و آفریدگانش هستند.

اینان ، شیعیان و دوستداران ما هستند ، و از مایند و با مایند.

وه که مرا چه شوقى به دیدار آنان است!

 

وَ مِنْ عَلَامَةِ أَحَدِهِمْ أَنْ تَرَى لَهُ قُوَّةً فِی دِین‏ ... یَقْتَدِی بِمَنْ سَلَفَ مِنْ أَهْلِ الْخَیْرِ قَبْلَهُ فَهُوَ قُدْوَةٌ لِمَنْ خَلَفَ مِنْ طَالِبِ الْبِرِّ بَعْدَهُ أُولَئِکَ عُمَّالٌ لِلَّهِ وَ مَطَایَا أَمْرِهِ وَ طَاعَتِهِ‏ وَ سُرُجُ‏ أَرْضِهِ وَ بَرِیَّتِهِ أُولَئِکَ شِیعَتُنَا وَ أَحِبَّتُنَا وَ مِنَّا وَ مَعَنَا آهاً شَوْقاً إِلَیْهِم‏ (کنز الفوائد، ج 1 ، ص 91 و 92)

 

نشانه های بخت برگشتگی

 

امام علی علیه السلام:

 نشانه هاى بخت برگشتگى، چهار چیزند : بدىِ برنامه ریزى ؛ زشتىِ ریخت و پاش ؛ اندکىِ عبرتگیرى ؛ و فراوانىِ عذرخواهى .
 

 یُستَدَلُّ عَلَى الإِدبارِ بِأَربَعٍ : سوءِ التَّدبیرِ وقُبحِ التَّبذیرِ ، وقِلَّةِ الِاعتِبارِ ، وکَثرَةِ الِاعتِذارِ .

منبع: غرر الحکم ، ص 799

 

حداقل ده هزار کتاب برای نوشتن این کتاب مطالعه شد

 

علامه امینی شنیده بود که مخالفان شیعه می گویند: حدیث غدیری که شیعیان می گویند، سند ندارد. ایشان در مدت 40 سال از 360 عالم اهل سنت، سند غدیر را آورده است که در 11 جلد تنظیم شده است. علامه امینی حدیث غدیر را یقین آورترین و متواتر ترین حدیث منقول از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می داند.

وی بدین منظور، سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن چهاردهم قمری با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر می کند. ایشان برای نوشتن این کتاب، به کتابخانه های کشورهای مختلف از جمله هند، مصر، و سوریه سفرکرده است.

 

ایشان می فرماید: برای نوشتن این کتاب 10 هزار کتاب را از بای بسم الله تا تای تمت خواندم و به بیش از 100 هزار کتاب مراجعه مکرر کرده ام.

 

هزاران نفر در همان زمان، با خواندن این کتاب شیعه شده اند.

 

منبع: زیبایی ها و زشتی های کربلا، سید محمد حسین راجی، مشهد: کتابستان ماجد، 1397، چاپ اول، صفحه 44

 

ثمرات استغفار و دعا در ماه رمضان

 

امام علی علیه السلام:

 عَلَیکُم فی شَهرِ رَمَضانَ بِکَثرَةِ الاِستِغفارِ وَالدُّعاءِ ؛ فَأَمَّا الدُّعاءُ فَیُدفَعُ بِهِ عَنکُمُ البَلاءُ ، وأمَّا الاِستِغفارُ فَیَمحى ذُنوبَکُم.
 
در ماه رمضان، زیاد استغفار و دعا کنید؛ امّا دعا، که به سبب آن، بلا از شما دور مى شود و امّا استغفار، که گناهانتان را محو مى‌کند.
 
منبع: کافی چاپ دار الحدیث ج 7 ص 440.

 

 

اهمیت برنامه ریزی

 

 

امام علی علیه السلام:

مایه پایدارى زندگى ، خوب سنجیدن است و پایه آن ، برنامه ریزى است .

 

 قِوامُ العَیشِ حُسنُ التَّقدیرِ ومِلاکُهُ حُسنُ التَّدبیرِ .

عیون الحکم و المواعظ صفحه 370

 

 

به دنبال شتاب در کار نباش

امام علی علیه السلام:

لا تَطلُب سُرعَةَ العَمَلِ، وَاطلُب تَجویدَهُ؛ فَإِنَّ النّاسَ لا یَسأَلونَ: فی کَم فُرِغَ مِنَ العَمَلِ؟ إِنَّما یَسأَلونَ عَن جَودَةِ صَنعَتِهِ.

 

به دنبال شتاب در کار نباش، بلکه نیک به جاى آوردنش را دنبال کن؛ زیرا مردم نمى‌پرسند : در چه مدّت، کار را انجام داد؛ بلکه از کیفیّت صنعتگرىِ فرد سؤال مى‌کنند.

شرح نهج البلاغة ج 20 ص 267 ح 103 .

پشیمانی

 

امام علی علیه السلام:

بپرهیزید از عقب انداختن کارها و کنارگذاردن خوبى‌ ها؛ چرا که در آن، پشیمانى است .

 

إیّاکُم وتَأخیرَ العَمَلِ ودَفعَ الخَیرِ ؛ فَإِنَّ فی ذلِکَ النَّدَمَ .
 

وقعة صفّین : ص 108

 

 

خوشبخت و بدبخت

 

حضرت فاطمه علیها السلام فرمودند:

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شب عرفه نزد ما آمد و فرمود ... این جبرئیل است که به من خبر مى‏ دهد:

 

سعادتمند کامل کسى است که على (علیه السلام) را در زمان حیات و پس از و شهاتش دوست دارد

و بدترین بدبخت  کسى است که على را در زندگى و پس از شهادتش دشمن دارد.

 

 --------------------------------------------------------------------

حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْقَزْوِینِیُّ الْمَعْرُوفُ بِابْنِ مَقْبُرَةَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَنْدَلُ بْنُ وَالِقٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ الْمَازِنِیُّ عَنْ عَبَّادٍ الْکَلْبِیِّ [الْکُلَیْبِیِ‏] عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ فَاطِمَةَ الصُّغْرَى عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أُمِّهِ فَاطِمَةَ بِنْتِ مُحَمَّدٍ ص قَالَتْ‏ خَرَجَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ ص عَشِیَّةَ عَرَفَةَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بَاهَى بِکُمْ وَ غَفَرَ لَکُمْ عَامَّةً وَ لِعَلِیٍّ خَاصَّةً وَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ غَیْرَ مُحَابٍ لِقَرَابَتِی هَذَا جَبْرَئِیلُ یُخْبِرُنِی أَنَّ السَّعِیدَ کُلَّ السَّعِیدِ حَقَّ السَّعِیدِ مَنْ أَحَبَّ عَلِیّاً فِی حَیَاتِهِ وَ بَعْدَ مَوْتِهِ وَ إِنَّ الشَّقِیَّ کُلَّ الشَّقِیِّ حَقَّ الشَّقِیِّ مَنْ أَبْغَضَ عَلِیّاً فِی حَیَاتِهِ وَ بَعْدَ وَفَاتِهِ. (منبع: الأمالی للصدوق؛ ص182)

پیوندهای اعتباری یا کمالات حقیقی؟

 

چه بسا به ذهن انسان خطور کند که حضرت فاطمه (علیهاالسلام) به خاطر نسبت های ویژه ای که با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و امیر المومنین (علیه السلام) و ائمه اطهار (علیهم السلام) داشته به چنین منزلت و مناقب بیشماری دست یافته است،

 

لیکن حقیقت این است که همه این کمالات  به جهت بلندمرتبگی وجود خود آن بانوست، نه به لحاظ پیوندهای اعتباری او؛

زیرا دیگران نیز در آن پیوندها با او برابر یا از او برترند؛

چنانکه فرزندی پیامبر اکرم‏(صلّی الله علیه وآله وسلّم) و همسری امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) ویژه او نبود و دیگران نیز فرزند نبی اکرم‏(صلّی الله علیه وآله وسلّم) و همسر حضرت علی(علیه‌السلام) بوده ‏اند و در این پیوندها با او برابرند.

مادری امامان معصوم(علیهم‌السلام) نیز ویژه آن حضرت نیست و فاطمه بنت اسد در مادری امامان معصوم(علیهم‌السلام) از او برتر است؛ زیرا آن حضرت مادر یازده امام معصوم و این بانو نیز مادر دوازده امام معصوم است و هرگز مقامش به مقام منیع حضرت زهرا(علیهاالسلام) نمی‏رسد.

 

منبع: فاطمه (سلام الله علیها) اسوه بشر، آیت الله جوادی آملی ص 59

لگد دشمن

 

امام علی علیه السلام:

کسی که به هنگام یاری ولیّ (و رهبر) خود بخوابد، با لگد دشمن از خواب بیدار خواهد شد.

 

مَنْ‏ نَامَ‏ عَنْ‏ نُصْرَةِ وَلِیِّهِ انْتَبَهَ بِوَطْأَةِ عَدُوِّه‏

(عیون الحکم ص 441؛ غرر الحکم ص 630)

 

 

ناتوانی کارگزاران

 

آفتِ کارها، ناتوانى کارگزاران است .

امام علی علیه السلام

 

 آفَةُ الأَعمالِ عَجزُ العُمّالِ .

غرر الحکم : ص 280؛ عیون الحکم ص 181

 

رابطه نوروز با عید سعید غدیر خم (تطبیق روایات با تاریخ)

 

برابر بررسی های دقیق نجومی، تاریخ دقیق رخداد غدیر خم در روز 28 اسفند ماه سال 10 هجری شمسی اتفاق افتاده است و همانطور که در تاریخ آمده است ماجرای غدیر سه روز طول کشید تا همه مردم با علی علیه السلام بیعت کنند. بنابراین تطبیق عید غدیر با عید نوروز از لحاظ تاریخی قطعی است.

 

تطبیق عید غدیر خم با عید نوروز در روایات نیز اشاره شده است؛ از جمله در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است:

عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام‏: أَنَّ یَوْمَ النَّیْرُوزِ هُوَ الْیَوْمُ‏ الَّذِی‏ أَخَذَ فِیهِ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله و سلم) لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) الْعَهْدَ بِغَدِیرِ خُمٍّ فَأَقَرُّوا لَهُ بِالْوَلَایَة (بحار الانوار ج 56 ص 119)

نوروز همان روزی است که  پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برای  امیرالمؤمنین سلام الله علیه در غدیرخم پیمان گرفت و (مردم) به ولایت آن حضرت اقرار کردند.