سرعت یا کیفیت؟

 در نگاه اسلام، انجام درست و دقیق کارها نه‌تنها یک مهارت حرفه‌ای، بلکه عبادتی الهی شمرده می‌شود. در این متن کوتاه، به دو حدیث زیبا  از وجود مقدس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امام علی (علیه السلام) می‌پردازیم که هر دانشجو و پژوهشگری باید آن را فراموش نکند:

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:

«إِنَّ اللّهَ تَعالى یُحِبُّ إذا عَمِلَ أحَدُکُم عَمَلاً أن یُتقِنَهُ» (نهج الفصاحة ص 305)
خداوند متعال دوست دارد که هرگاه یکی از شما کاری انجام می‌دهد، آن را درست و بی‌عیب انجام دهد.

و امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نیز توصیه می‌کنند:

«لا تَطلُب سُرعَةَ العَمَلِ، وَاطلُب تَجویدَهُ» (شرح نهج‌البلاغة ابن ابی الحدید، ج۲۰، ص۲۶۷)
در پی شتاب در کار مباش، بلکه در پی نیک و دقیق انجام دادن آن باش. 

 بر اساس احادیث فوق خداوند نه به کمیت کارها، که به کیفیت در آن نظر دارد. یک تحقیق کوچک اما دقیق، یک مقاله مختصر اما بی‌غلط، یا یک پروژه دانشجویی که با دقت و وسواس علمی انجام شده باشد، در پیشگاه الهی محبوبیت ویژه‌ای دارد. این نگاه، ارزش کار علمی ما را از یک فعالیت صرفاً مدرکی، به یک عمل خداپسندانه ارتقا می‌دهد. بنابراین:

• به جای عجله در جمع‌آوری داده‌ها، بر دقت آن‌ها تمرکز کنیم.

• به جای تکمیل سریع فصل‌های پایان‌نامه، روی تحلیل عمیق و نگارش صحیح وقت بگذاریم.

• به جای افزایش تعداد مقالات، بر غنای محتوایی و رعایت اخلاق پژوهش تأکید داشته باشیم.

   

نشانه های بخت برگشتگی

 

امام علی علیه السلام:

 نشانه هاى بخت برگشتگى، چهار چیزند : بدىِ برنامه ریزى ؛ زشتىِ ریخت و پاش ؛ اندکىِ عبرتگیرى ؛ و فراوانىِ عذرخواهى .
 

 یُستَدَلُّ عَلَى الإِدبارِ بِأَربَعٍ : سوءِ التَّدبیرِ وقُبحِ التَّبذیرِ ، وقِلَّةِ الِاعتِبارِ ، وکَثرَةِ الِاعتِذارِ .

منبع: غرر الحکم ، ص 799

 

حداقل ده هزار کتاب برای نوشتن این کتاب مطالعه شد

 

علامه امینی شنیده بود که مخالفان شیعه می گویند: حدیث غدیری که شیعیان می گویند، سند ندارد. ایشان در مدت 40 سال از 360 عالم اهل سنت، سند غدیر را آورده است که در 11 جلد تنظیم شده است. علامه امینی حدیث غدیر را یقین آورترین و متواتر ترین حدیث منقول از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می داند.

وی بدین منظور، سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن چهاردهم قمری با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر می کند. ایشان برای نوشتن این کتاب، به کتابخانه های کشورهای مختلف از جمله هند، مصر، و سوریه سفرکرده است.

 

ایشان می فرماید: برای نوشتن این کتاب 10 هزار کتاب را از بای بسم الله تا تای تمت خواندم و به بیش از 100 هزار کتاب مراجعه مکرر کرده ام.

 

هزاران نفر در همان زمان، با خواندن این کتاب شیعه شده اند.

 

منبع: زیبایی ها و زشتی های کربلا، سید محمد حسین راجی، مشهد: کتابستان ماجد، 1397، چاپ اول، صفحه 44

 

ثمرات استغفار و دعا در ماه رمضان

 

امام علی علیه السلام:

 عَلَیکُم فی شَهرِ رَمَضانَ بِکَثرَةِ الاِستِغفارِ وَالدُّعاءِ ؛ فَأَمَّا الدُّعاءُ فَیُدفَعُ بِهِ عَنکُمُ البَلاءُ ، وأمَّا الاِستِغفارُ فَیَمحى ذُنوبَکُم.
 
در ماه رمضان، زیاد استغفار و دعا کنید؛ امّا دعا، که به سبب آن، بلا از شما دور مى شود و امّا استغفار، که گناهانتان را محو مى‌کند.
 
منبع: کافی چاپ دار الحدیث ج 7 ص 440.

 

 

اهمیت برنامه ریزی

 

 

امام علی علیه السلام:

مایه پایدارى زندگى ، خوب سنجیدن است و پایه آن ، برنامه ریزى است .

 

 قِوامُ العَیشِ حُسنُ التَّقدیرِ ومِلاکُهُ حُسنُ التَّدبیرِ .

عیون الحکم و المواعظ صفحه 370

 

 

به خاطر چه کسانی بلا رفع می شود؟

 

حضرت امام باقر علیه السّلام فرمود: قرآن خوانان سه گروه اند:

 

یکى آنکه قرآن خواند و آن را سرمایه کسب خود کند و پادشاهان را با آن بدوشد و به مردم بزرگى بفروشد.

 

و دیگر مردى است که قرآن را بخواند و حروف آن را نگهدارى کند ولى حدود آن را ضایع سازد و آن را چون قدح (جام آب) نگهدارى کند (یعنى براى خودنمائى و هنگام سودجوئى از آن منتفع گردد و در سایر اوقات پشت سر اندازد چنان که شخص سواره جام آبش را پشت سرش مى آویزد) خداوند امثال اینان را در قرآن خوانان زیاد نکند.

 

و دیگر مردى است که قرآن خواند و داروى قرآن را بر دل دردمندش نهد و براى (خواندن و بکار بستن و دقت و غور در معانیش) شب زنده دارى کند و روزش را به تشنگى بسر برد، و در هنگام نمازهایش و جاهاى آن بدان قیام کند، و از بستر خواب بخاطر آن دورى گزیند، و به خاطر این دسته از مردمان است که خداى عزیز جبار بلا را بگرداند، و ببرکت ایشان است که خداى عز و جل شر دشمنان را باز دارد، و بسبب آنان است که خداى عز و جل از آسمان باران فرستد، پس بخدا سوگند اینها در میان قرآن خوانان از کبریت احمر کمیاب ترند. (أصول الکافی، ترجمه مصطفوى ؛ ج 4 ؛ ص435)

 

  ---------------------------------------------------

عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام، قَالَ: «قُرَّاءُ الْقُرْآنِ ثَلَاثَةٌ: رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ، فَاتَّخَذَهُ بِضَاعَةً ، وَ اسْتَدَرَّ بِهِ الْمُلُوکَ، وَ اسْتَطَالَ بِهِ عَلَى النَّاسِ؛ وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ، فَحَفِظَ حُرُوفَهُ، وَ ضَیَّعَ حُدُودَهُ، وَ أَقَامَهُ إِقَامَةَ الْقِدْحِ ، فَلَا کَثَّرَ  اللَّهُ هؤُلَاءِ مِنْ  حَمَلَةِ الْقُرْآنِ ؛ وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ، فَوَضَعَ دَوَاءَ الْقُرْآنِ عَلى  دَاءِ قَلْبِهِ، فَأَسْهَرَ بِهِ لَیْلَهُ، وَ أَظْمَأَ بِهِ نَهَارَهُ، وَ قَامَ بِهِ فِی مَسَاجِدِهِ، وَ تَجَافى  بِهِ عَنْ فِرَاشِهِ، فَبِأُولئِکَ یَدْفَعُ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْبَلَاءَ، وَ بِأُولئِکَ یُدِیلُ  اللَّهُ- عَزَّ وَ جَلَّ- مِنَ الْأَعْدَاءِ، وَ بِأُولئِکَ یُنَزِّلُ   اللَّهُ- عَزَّ وَ جَلَّ- الْغَیْثَ مِنَ السَّمَاءِ، فَوَ اللَّهِ لَهؤُلَاءِ فِی قُرَّاءِ الْقُرْآنِ أَعَزُّ مِنَ الْکِبْرِیتِ الْأَحْمَرِ». (الکافی ، چاپ - دارالحدیث ؛ ج 4 ؛ ص658)

 

به دنبال شتاب در کار نباش

امام علی علیه السلام:

لا تَطلُب سُرعَةَ العَمَلِ، وَاطلُب تَجویدَهُ؛ فَإِنَّ النّاسَ لا یَسأَلونَ: فی کَم فُرِغَ مِنَ العَمَلِ؟ إِنَّما یَسأَلونَ عَن جَودَةِ صَنعَتِهِ.

 

به دنبال شتاب در کار نباش، بلکه نیک به جاى آوردنش را دنبال کن؛ زیرا مردم نمى‌پرسند : در چه مدّت، کار را انجام داد؛ بلکه از کیفیّت صنعتگرىِ فرد سؤال مى‌کنند.

شرح نهج البلاغة ج 20 ص 267 ح 103 .

پشیمانی

 

امام علی علیه السلام:

بپرهیزید از عقب انداختن کارها و کنارگذاردن خوبى‌ ها؛ چرا که در آن، پشیمانى است .

 

إیّاکُم وتَأخیرَ العَمَلِ ودَفعَ الخَیرِ ؛ فَإِنَّ فی ذلِکَ النَّدَمَ .
 

وقعة صفّین : ص 108

 

 

پیوندهای اعتباری یا کمالات حقیقی؟

 

چه بسا به ذهن انسان خطور کند که حضرت فاطمه (علیهاالسلام) به خاطر نسبت های ویژه ای که با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و امیر المومنین (علیه السلام) و ائمه اطهار (علیهم السلام) داشته به چنین منزلت و مناقب بیشماری دست یافته است،

 

لیکن حقیقت این است که همه این کمالات  به جهت بلندمرتبگی وجود خود آن بانوست، نه به لحاظ پیوندهای اعتباری او؛

زیرا دیگران نیز در آن پیوندها با او برابر یا از او برترند؛

چنانکه فرزندی پیامبر اکرم‏(صلّی الله علیه وآله وسلّم) و همسری امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) ویژه او نبود و دیگران نیز فرزند نبی اکرم‏(صلّی الله علیه وآله وسلّم) و همسر حضرت علی(علیه‌السلام) بوده ‏اند و در این پیوندها با او برابرند.

مادری امامان معصوم(علیهم‌السلام) نیز ویژه آن حضرت نیست و فاطمه بنت اسد در مادری امامان معصوم(علیهم‌السلام) از او برتر است؛ زیرا آن حضرت مادر یازده امام معصوم و این بانو نیز مادر دوازده امام معصوم است و هرگز مقامش به مقام منیع حضرت زهرا(علیهاالسلام) نمی‏رسد.

 

منبع: فاطمه (سلام الله علیها) اسوه بشر، آیت الله جوادی آملی ص 59

... نمک غذایشان را نیز می آوردیم

 

در یک شب بارانى، امام صادق علیه السّلام به طرف سایبان بنى ساعده روانه شد و من [= معلّى بن خنیس] هم به دنبال آن حضرت به راه افتادم، در همین اثناء چیزى از دست آن حضرت بر زمین افتاد، پس فرمود: به نام خدا، خدایا! به من برگردان.

  

 راوى مى گوید که: من نزد حضرت پیش رفتم و سلام کردم،

حضرت فرمود: معلّى! تویى؟!

عرض کردم: آرى، فدایت شوم.

فرمود: با دستان خود بگرد! (چون شب بوده و هوا تاریک، و بایستى با مالیدن دست به روى زمین به دنبال گمشده گشت) اگر چیزى پیدا کردى آن را به من بده.

 راوى گفت: جستجو کردم تا نانى را که پخش شده بود پیدا کردم، و هر چه مى یافتم به آن حضرت مى دادم تا سرانجام کیسه اى که همراه امام بود پر از نان شد.

 عرض کردم: فدایت شوم! اجازه بده تا من به جاى شما کیسه نان را بردارم،

فرمود: نه! من به این کار سزاوارترم، ولى تو به همراه من بیا!

 

راوى گفت: به سایبان بنى ساعده که رسیدیم در آنجا جمعى را دیدیم که خوابیده بودند، حضرت شروع کرد (به تقسیم نانها) و در زیر لباس و یا بر بالین هر یک از آنها یک یا دو قرص نان گذاشت تا نفر آخر و بعد برگشتیم.

 

 من به حضرت عرض کردم: فدایت شوم! آیا اینها حق را مى شناسند؟ (آیا به خداوند و رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم و امامت شما ایمان دارند؟)

فرمود: چنانچه حق را مى شناختند، ما نمک غذایشان را هم مى آوردیم ....

 

پاداش نیکیها و کیفر گناهان (ترجمه کتاب ثواب الاعمال شیخ صدوق)، محمد علی مجاهدی، صفحه 369 و 370

 

برای مطالعه بقیه مطالب در باره امام صادق علیه السلام کلیک کنید

 

لگد دشمن

 

امام علی علیه السلام:

کسی که به هنگام یاری ولیّ (و رهبر) خود بخوابد، با لگد دشمن از خواب بیدار خواهد شد.

 

مَنْ‏ نَامَ‏ عَنْ‏ نُصْرَةِ وَلِیِّهِ انْتَبَهَ بِوَطْأَةِ عَدُوِّه‏

(عیون الحکم ص 441؛ غرر الحکم ص 630)

 

 

ناتوانی کارگزاران

 

آفتِ کارها، ناتوانى کارگزاران است .

امام علی علیه السلام

 

 آفَةُ الأَعمالِ عَجزُ العُمّالِ .

غرر الحکم : ص 280؛ عیون الحکم ص 181

 

رابطه نوروز با عید سعید غدیر خم (تطبیق روایات با تاریخ)

 

برابر بررسی های دقیق نجومی، تاریخ دقیق رخداد غدیر خم در روز 28 اسفند ماه سال 10 هجری شمسی اتفاق افتاده است و همانطور که در تاریخ آمده است ماجرای غدیر سه روز طول کشید تا همه مردم با علی علیه السلام بیعت کنند. بنابراین تطبیق عید غدیر با عید نوروز از لحاظ تاریخی قطعی است.

 

تطبیق عید غدیر خم با عید نوروز در روایات نیز اشاره شده است؛ از جمله در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است:

عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام‏: أَنَّ یَوْمَ النَّیْرُوزِ هُوَ الْیَوْمُ‏ الَّذِی‏ أَخَذَ فِیهِ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله و سلم) لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) الْعَهْدَ بِغَدِیرِ خُمٍّ فَأَقَرُّوا لَهُ بِالْوَلَایَة (بحار الانوار ج 56 ص 119)

نوروز همان روزی است که  پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برای  امیرالمؤمنین سلام الله علیه در غدیرخم پیمان گرفت و (مردم) به ولایت آن حضرت اقرار کردند.

 

فقط یک هدف

 

مطلبی در باره تاثیر پراکنده کاری در عدم موفقیت از امیرمومنان علی بن ابی طالب علیه السلام منتشر شد (اینجا). در تکمیل آن مطلب، حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل می گردد که از زاویه ای دیگر، به تخصص گرایی تاکید می کنند؛ آن حضرت خطاب به فضیل بن یسار از یارانش می فرمایند:

 

«یَا فُضَیْلَ بْنَ یَسَارٍ، إِنَّهُ مَنْ کَانَ هَمُّهُ‏ هَمّاً وَاحِداً، کَفَاهُ اللَّهُ هَمَّهُ».

 
ای فضیل؛ کسى که یک هدف داشته باشد خداوند او را براى رسیدن به هدفش کمک مى ‏کند.

 
کافی چاپ دار الحدیث، ج3 ص 621