تعیین اولویت های زندگی

 

به لقمان گفتند: بر کدام حکمت خود عزم کردی که عمل کنی؟

گفت: خود را مجبور نمی کنم بر چیزی که دیگران آن را انجام می دهند (و وظیفه آنهاست که انجام دهند) و آنچه را که به من واگذار کرده اند ضایع نمی کنم.

وَ عَنْهُ، عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ قَالَ: حَدَّثَنِی جَعْفَرٌ، عَنْ أَبِیهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ قَالَ: «قِیلَ لِلُقْمَانَ‏: مَا الَّذِی أَجْمَعْتَ عَلَیْهِ مِنْ حِکْمَتِکَ‏؟ قَالَ: لَا أَتَکَلَّفُ مَا قَدْ کُفِیتُهُ‏، وَ لَا أُضَیِّعُ مَا وُلِّیتُهُ‏» (قرب الاسناد ص 72)

 

توضیح مختصر: لقمان می گوید من دنبال کاری نمی روم که دیگران آن را بهتر از من انجام می دهند یا وظیفه آنهاست که انجام دهند، اما اگر کاری به من مُحوّل شده و وظیفه من باشد، ضایع نکرده و به بهترین وجه انجام می دهم.

مصادیق متعددی از این حکمت لقمان که مربوط به تعیین اولویت های زندگی است در ساحت های مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد وجود دارد (وظیفه محول شده به دانشجو مطالعه است، وظیفه محول شده به معلم نیز تدریس است، خدا روزی رسان است، وظیفه یک سیاستمدار ... وظیفه یک مسئول جامعه ... وظیفه یک پدر ... وظیفه ... )

 
 پ. ن: در سیاست، اخلاق، فرهنگ و ... چقدر این سخن حکیمانه است.

 

شرمساری ابوعلی سینا

 

ابوعلى بن سینا هنوز به سن بیست سال نرسیده بود که علوم زمان خود را فرا گرفت و در علوم الهى و طبیعى و ریاضى و دینى زمان خود سرآمد عصر شد. روزى به مجلس درس ابوعلى بن مسکویه، دانشمند معروف آن زمان، حاضر شد. با کمال غرور گردویى را به جلو ابن مسکویه افکند و گفت: «مساحت سطح این را تعیین کن.».

 

ابن مسکویه جزوه هایى از یک کتاب که در علم اخلاق و تربیت نوشته بود (کتاب طهارة الاعراق) به جلو ابن سینا گذاشت و گفت: «تو نخست اخلاق خود را اصلاح کن تا من مساحت سطح گردو را تعیین کنم. تو به اصلاح اخلاق خود محتاجترى از من به تعیین مساحت سطح این گردو.».

بوعلى از این گفتار شرمسار شد و این جمله راهنماى اخلاقى او در همه عمر قرار گرفت.

منبع: مجموعه آثار شهید مطهری، ج 18، ص: 235