قیام های برخاسته از تعالیم و دستورات اسلام اغلب در ابتدای مسیر حرکت با موفقیت هایی همراه می شوند ولی به مرور زمان با بروز آسیب هایی از هدف اصلی منحرف شده و به سرانجامی نمی رسند. شناسایی این آسیب ها از منظر افق فرابشری وحی نتایج مفیدتری به دست می دهد تا در درمان یا پیشگیری به کار آید. بویژه اگر بخواهیم آسیب های مذکور را با توجه به حکومت نوپای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مورد بررسی قرار دهیم که دینی جامع و جاوید به جامعه بشری معرفی کرده است؛ با این نگرش، نگارنده به ذکر آسیب های نهضت اسلامی از دیدگاه قرآن کریم پرداخته است؛ بدین منظور آسیب های تهدید کننده نهضت را در دو گروه درونی و بیرونی طبقه بندی کرده و سرپیچی از فرمان رهبر، فساد خواص، مد نظر قرار ندادن ارزش واقعی مجاهدان راستین، وابستگی به سیاست های کلی بیگانگان، نگاه تک بعدی به مسائل، اختلافات درونی، عدول از مردم سالاری دینی و پیراستگی از اخلاق اسلامی را جزء اساسی ترین آسیب های درونی قیام اسلامی برشمرده و مهم ترین آسیب های بیرونی را از ناحیه کفار، منافقان و اهل کتاب متوجه نهضت اسلامی می داند.
واژگان کلیدی: بیداری اسلامی، قرآن، پیامبر اعظم، آسیب شناسی، رهبر، فساد خواص، اختلاف، کفار، منافقان، اهل کتاب
