اهمیت مرزداری در قرآن و روایات

به یاد رزمندگان اسلام که در مقابل استکبار آمریکا، از مرزهای هوایی و دریایی کشور با ساقط کردن یکی از پیشرفته ترین پهپادهای جاسوسی، پاسداری کردند، برخی مطالب راجع به اهمیت مرزداری از نگاه آیات و روایت های معصومان علیهم السلام تقدیم می گردد:

 

تعبیر به «رَابِطُواْ» در آیه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» (1) به معنای مراقبت از مرزها (2) تأکید بر اهمیت مرزداری دارد.

همچنین دستور به آمادگی در برابر دشمن در آیه «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدْوَّ اللّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآخَرِینَ مِن دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ یَعْلَمُهُمْ» (3) در برخی موارد بدون مرزداری میسر نیست.

 

در روایات متعددی نیز به اهمیت «مرزداری» تأکید شده است؛ از جمله در روایتی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: یک شبانه‌روز مرزداری، برابر با فضیلت یک ماه صیام و قیام است. (4)

 

 پی نوشت ها:

1.  آل عمران: 200؛ اى کسانى که ایمان آورده‏اید صبر کنید و ایستادگى ورزید و مرزها را نگهبانى کنید و از خدا پروا نمایید امید است که رستگار شوید.

2. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، «تفسیر نمونه»، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ اول: ۱۳۷۴، ج 3، ص 234.

3. انفال: 60؛ هر چه در توان دارید از نیرو و اسبهاى آماده بسیج کنید تا با این [تدارکات] دشمن خدا و دشمن خودتان و [دشمنان] دیگرى را جز ایشان که شما نمى ‏شناسیدشان و خدا آنان را مى‏شناسد بترسانید.

4. فخر رازى، محمد بن عمر، «التفسیر الکبیر/ مفاتیح الغیب‏»، بیروت، دار احیاء التراث العربی‏، چاپ سوم: ۱۴۲۰ ق، ج 9، ص 474).

برخی موضوعات پژوهشی در حوزه دعا و صحیفه سجادیه

برخی موضوعات پیشنهادی پژوهشی در حوزه مطالعات دعاشناسی

.

1. عبودیت در صحیفه سجادیه (از جمله فرازی از دعای مکارم اخلاق: عبدنی لک ؛ عبودیت در اخلاق، عبودیت در رفتار ، عبودیت دایمی، عبادت دایمی)

2. قدرت در صحیفه سجادیه

3. مقابله و مبارزه با افسردگی در صحیفه سجادیه (با تحلیل مواردی مانند دعای عافیت؛ عباراتی نظیر اصلاح نیت، نیت عالی، اعمال احسن، اصلاح فساد و ...)

4. پیامدهای گناه در صحیفه (مثلا دعای توبه، گناه باعث چه عواقب دنیوی و اخروی شده است؟)

5. آرمان گرایی در صحیفه سجادیه (در مواردی مانند دعای 20 بند های اول: اللهم صل علی محمد و آله و بلغ بایمانی اکمل الایمان و اجعل یقینی افضل الیقین و انته بنیتی الی احسن النیات و بعملی الی احسن الاعمال؛ اللهم وفر بلطفک نیتی و صحح بما عندک یقینی و استصلح بقدرتک ما فسد منی؛ برای تکمیل می توان برخی آیات را نیز شاهد آورد از جمله عبارت واجعلنی للمتقین اماما از زبان حضرت ابراهیم علیه السلام)

6. نقش سیاق در ادعیه (می تواند مطالعه موردی در صحیفه سجادیه نیز صورت گیرد: نقش سیاق در ادعیه صحیفه سجادیه)

7. بررسی نامگذاری ادعیه (نامگذاری ادعیه از سوی چه کسی صورت گرفته است؟ مثلا نامگذاری ادعیه صحیفه سجادیه یا نامگذاری سایر ادعیه مانند دعای کمیل؟ آیا نامگذاری توقیفی است یا اجتهادی؟ آیا اسامی با محتوا سازگاری کامل دارد یا در برخی موارد در محتوا موارد دیگری هم اشاره شده است؟ آیا مواردی وجود دارد که در محتوا مطلبی مورد اشاره واقع شود که از لحاظ کثرت و تعدد و زیادی بیشتر از عنوان باشد؟ یعنی مثلا برای عنوان ده جمله مرتبط ذکر شده ولی 14 جمله و محتوا وجود دارد که به غیر عنوان مربوط است. در فرض مذکور آیا این 14 عنوان مربوط به یک موضوع هستند یا موضوعات متعدد دارند؟ به بیان دیگر اگر یک دعای خاص چندین مطلب را ذکر کرده است نامگذاری با توجه به کدام بخش صورت گرفته است و چرا؟)

8. ساختار موضوعی و تناسب بین موضوعات در ادعیه (همانند تناسب آیات در یک سوره) (در مورد بقیه ادعیه نیز این بحث قابل جریان است مثلا در مورد دعای کمیل، زیارت عاشورا و ...که دو نوع می توان مسئله را مورد بحث قرار داد یک به صورت کلی در همه ادعیه و به صورت جزئی در یک دعای خاص؛ یعنی دو مقاله مجزا)

9. تعریف اخلاق از نظر امام سجاد علیه السلام (با توجه به دعای مکارم الاخلاق، چه تعریفی از اخلاق می توان از طرف امام ارائه کرد؟ آیا امام سجاد علیه السلام یا سایر ائمه علیهم‌السلام تعریفی از اخلاق ارائه کرده اند مانند آنچه در باره علم (العلم نور ...) یا در باره عقل (العقل ما عبد به الرحمن و..) ارائه شده است؟ در صورت مثبت بودن جواب یا منفی بودن جواب، چرا؟

10. تحلیل ادعیه امام حسین علیه السلام در روز عاشورا  یا از مدینه تا کربلا؛ (حضرت بر چه محتوایی دعا کرده است؟  چرا این دعا را انتخاب کرده است؟ و ...)

11. از امام حسین علیه السلام و بقیه ائمه علیهم السلام چه بخواهیم؟

12. تحلیل دعاهای امیرمومنان علی علیه السلام (یک سوال به عنوان نمونه: در مراسم عمومی – مثلا در خطبه های نهج البلاغه- چه دعایی از امیرمومنان شنیده می شد؟ )

13. سعادت و خوشبختی در صحیفه سجادیه (برای مطالعه بیشتر به جلسه 94 شرح صحیفه سجادیه استاد فاطمی نیا مراجعه شود)

14. ویژگی های اهل بیت علیهم السلام در صحیفه سجادیه؛ (مثلا در دعای 42 صحیفه سجادیه، دعای ختم قرآن، بند 6 می خوانیم: فصل علی محمد و آله الخطیب به و علی آله الخزان له).

15. تطبیق دعاهای صحیفه سجادیه با قرآن (بررسی موردی)

.

ادامه موضوعات پیشنهادی برای تدوین مقاله و پایان نامه

نقد و بررسی مبانی فکری خانواده‌ی مُدرن با استمداد از آیات قرآن و روایات

مقاله مشترک با سرکار خانم گرمرودی که در مجموعه مقالات بیست و هفتمین همایش علمی تحقیقی مذاهب اسلامی منتشر شده است

خانواده یکی از نهادهای اصیل و یک واحد کوچک اجتماعی است که محل آسایش و آرامش جسم و روان آدمی به شمار می آید و نیازهای اساسی انسان در آن تأمین می‌شود. خانواده جزئی از جامعه است و هر بحرانی که جامعه را فراگیرد، خانواده را نیز تحت تأثیر قرار می دهد، خانواده‌ی مُدرن خانواده‌ای است که تحت تأثیر فرهنگ مُدرنیته قرار گرفته؛ مبانی فکری آن را پذیرفته و دچار آسیب های فراوان شده است که از آن جمله می‌توان به انزوای از جمع خانواده، تجاری شدن روابط میان اعضای خانواده، تغییر جایگاه و وظایف زن و مرد، فرزندسالاری، توجه بیش از حد به علوم تجربی، مصرف گرایی، لذت گرایی و اشتغال زنان بدون محدودیت و... اشاره کرد. با توجه به آیات قرآن و روایات مبانی فکری خانواده‌ی مُدرن مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. راه‌کارهای موجود در آیات و روایات به جنبه های مختلف تعامل میان اعضای خانواده توجه دارد، راه‌کارهایی که خانواده‌ی مُدرن یا آن را نادیده می گیرد و یا به صورت افراطی در جهت عکس آن عمل می‌کند.

کلیدواژه ها: خانواده‌ی مُدرن، مدرنیته، آیات قرآن، روایات

 دریافت متن کامل مقاله نقد و بررسی مبانی فکری خانواده‌ی مُدرن با استمداد از آیات قرآن و روایات

شاخص‌های خانواده موفق در سیره‌ی گفتاری و رفتاری امام رضا علیه‌السلام

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم محتشم

دین اسلام به عنوان دین جامع و کامل برای نهاد خانواده به عنوان مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در تعالی شخصیت انسان عنایت و توجه خاصی دارد. خانواده موفق خانواده‌اى است که در همه جوانب به‌طور متعادل و هماهنگ رشد کرده و از افراط‌وتفریط به‌ دور ‌باشد. اهمیت خانواده‌ی موفق زمانی مشخص می‌شود که خانواده کانون مودت، رحمت، محبت و بستر تحویل نسل صالح به جامعه باشد و بزرگان علم، دین و تکبیر‌گویان خدای متعال در روی زمین فزونی یابد. سیره خانوادگى امام رضا علیه‌السلام نمونه کامل یک خانواده موفق و مطلوب اسلامى است، در این خانواده رابطه عاطفى بسیار عمیق بوده به‌گونه‌ای که آن حضرت در برخورد با اعضای خانواده بخصوص فرزندان اصل محبت، احترام، آزادى را رعایت و در ضمن نظارت بر آنان، با عطوفت رفتار می‌کردند. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی شاخص‌های خانواده‌ی موفق در گفتار و رفتار امام رضا علیه‌السلام بیان‌شده است که مهم‌ترین این شاخص‌ها را می‌توان در دو حوزه رفتاری (نحوه‌ی برخورد با همسر و نحوه‌ی برخورد با فرزندان) و نیز ویژگی‌های فردی امام رضا علیه‌السلام تبیین کرد.

واژگان کلیدی: خانواده، خانواده موفق، روابط اعضای خانواده، امام رضا علیه‌السلام

 دریافت متن کامل مقاله شاخص‌های خانواده موفق در سیره‌ی گفتاری و رفتاری امام رضا علیه‌السلام

وظایف اعضای خانواده در روایات رضوی

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم رفیع پور

خانواده یک نهاد کوچک اجتماعی است که روابط مثبت بین اعضای آن تأثیر زیادی در تکامل روحی و اخلاقی انسان دارد و بدون وجود خانواده تعادل حیات انسانی از بین می‌رود. بی‌تردید استفاده از سخنان رهبران حقیقی بشر که به همه‌ی مقتضیات جسمى، روانى، نیازمندی‌ها و خواهش‌هاى طبیعى بشر آشنایی کامل دارند می‌تواند انسان را به سمت زندگی شرافتمندانه و هدفمند رهنمون سازد. احادیث امام رضا علیه‌السلام به عنوان امام و پیشوای شیعیان روشن می‌کند که آن حضرت خانواده را نهادی می‌دانند که هر یک از افراد آن وظایف جداگانه‌ای داشته و هرکدام با انجام وظایف خود در ایجاد خانواده‌ی مطلوب سهم دارند، ازجمله نقش مرد خانواده، حاکمیت سیستم اقتصادی سالم، حفظ آبرو و شخصیت خانواده، تکریم مقام زن و حسن خلق هست و نقش‌هایی همچون وفاداری در زندگی، خوش‌بینی، انتظار در حد توان همسر و حفظ هویت زنانه از وظایف زن در خانواده است، همان‌گونه که فرزند وظیفه‌ی احسان، اطاعت، مدارا و قدردانی را در قبال والدین خود دارد. در این پژوهش با گردآوری و تحلیل احادیث امام رضا علیه‌السلام، به واکاوی این وظایف پرداخته می‌شود.

واژگان کلیدی: خانواده، وظایف اعضای خانواده، امام رضا علیه‌السلام

متن کامل مقاله وظایف اعضای خانواده در روایات رضوی

مقابله با تجمل‌گرایی در سیره امام رضا علیه‌السلام

این مقاله با همکاری دانشجوی محترم آقای وحید بی آزار از دانشجویان دانشکده علوم قرآنی مراغه تدوین شده است و از مقالات برگزیده همایش  علمی پژوهشی گفتمان خانواده در فرهنگ رضوی از برنامه های جشنواره بین المللی امام رضا علیه السلام است.

چکیده

گرایش به زیبایی و جمال دوستی یک امر فطری در بشر هست و مسئله تجمل و تجمل گرایی از دیرهنگام مورد توجه ملت‌های گوناگون از جمله مسلمانان بوده است، زندگانی امام رضا علیه‌السلام نیز از این قاعده مستثنا نیست به‌گونه‌ای که آن حضرت در مواردی به زینت و تزیین سفارش نموده‌اند و افراط و تفریط در تجمل را مورد نکوهش قرار داده اند. پژوهشی که انجام گرفته به روش توصیفی تحلیلی سعی دارد تا تجمل به شکل مثبت و منفی را از هم تفکیک کرده و شکل نادرست آن را تبیین نماید، لذا ضمن بررسی معنای لغوی و اصطلاحی «تجمل»، به ذکر مصادیق از آراستگی به عنوان گونه‌ی مثبت تجمل پرداخته و مواردی در سیره امام رضا علیه السلام را ذکر کرده است؛ از جمله تشویق به آراستگی، آراستگی به هنگام دیدار دیگران، استفاده از عطر، سفارش به استفاده از انگشتر عقیق، سفارش به سرمه کشیدن و خضاب کردن. آنگاه نویسندگان در بررسی تجمل گرایی افراطی در اندیشه رضوی موارد زیر را مهم ترین راه مقابله با تجمل گرایی عنوان کرده اند: تشویق به ساده زیستی در سیره‌ی رضوی، نکوهش تجمل‌گرایی، تشویق به اعتدال و میانه‌روی، توجه به اصل مساوات و برابرى، ‏توجه به اصل عدم وابستگی به دنیا، عدم فخرفروشی، عدم حسادت در زندگی، عدم تاثیرپذیری از امت‌های دیگر، راضی بودن به رضای پروردگار، توجه به هدف خلقت انسان، مشارکت در امور خیر و توجه به نیازمندان و یاد معاد.

 واژگان کلیدی: تجمل‌گرایی، زینت، آراستگی، میانه روی، مقابله، امام رضا علیه‌السلام.

دریافت متن کامل مقاله

حضرت زهرا سلام الله علیها در قرآن

(به مناسبت ایام فاطمیه بخشی از مقاله حضرت فاطمه سلام الله علیها در صحیح بخاری باز نشر می گردد)

حضور حضرت زهرا علیهاالسلام در زمان نزول قرآن در مکه و نحوه رفتار آن حضرت در مدینه باعث شده است تا در برخی آیات به طور مستقیم یا غیر مستقیم آن حضرت ذکر شود که از جمله مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.  نماینده تمام زنان مسلمان در ماجرای مباهله؛ بر طبق نقل مفسران در ماجرای مباهله فقط پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام حضور داشتند و این بیانگر این نکته است که حضرت زهرا علیهاالسلام به عنوان نماینده تمام زنان مسلمان در این ماجرا حضور داشت[1]. قرآن در این زمینه می فرماید: فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ[2]

2. علم حضرت؛ در تفسیر آیه شریفه فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ[3] منظور از «اهل ذکر» اهل بیت پیامبر علیهم السلام معرفی شده‌اند؛ به عنوان نمونه در کتاب شواهدالتنزیل که در قرن پنجم توسط حسکانی از علمای اهل سنت تالیف شده است می‌خوانیم: [أخبرنا عقیل بن الحسین، قال: أخبرنا علی بن الحسین، قال: حدثنا محمد بن عبید الله، قال‏] حدثنا عبدویه بن محمد بشیراز قال: حدثنا سهل بن نوح بن یحیى أبو الحسن الحبابی قال: حدثنا یوسف بن موسى القطان عن وکیع، عن سفیان، عن السدی عن الحارث قال سألت علیا عن هذه الآیة: فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ فقال: و الله إنا لنحن أهل الذکر، نحن أهل العلم، و نحن معدن التأویل و التنزیل، و لقد سمعت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یقول: أنا مدینة العلم و علی بابها، فمن أراد العلم فلیأته من بابه[4]

3. عصمت و دوری از گناه؛ در روایات شیعی و اهل سنت چنین می‌خوانیم که منظور از اهل بیت در آیه إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا[5] منحصراً پیامبر و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام هستند؛ از جمله می‌خوانیم: رواه محمد بن المنکدر عنه: حدثونا عن أبی بکر السبیعی قال: أخبرنا أبو عروبة الحرانی قال: حدثنا ابن مصفى قال: حدثنا عبد الرحیم بن واقد، عن‌ایوب بن سیار عن محمد بن المنکدر، عن جابر قال نزلت هذه الآیة على النبی صلی الله علیه و آله و سلم و لیس فی البیت إلا فاطمة و الحسن و الحسین و علی إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً فقال النبی صلی الله علیه و آله و سلم : اللهم هؤلاء أهلی[6].

همچنین می‌خوانیم: ذهب ابو سعید الخدرى و جماعة من التّابعین منهم مجاهد و قتاده الى انّ اهل البیت علىّ و فاطمة و الحسن و الحسین علیهم السلام و الدّلیل علیه‏ما روت عائشة رضى اللَّه عنها، قالت: خرج رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم ذات غداة و علیه مرط مرجل من شعر اسود فجلس فأتت فاطمة فادخلها فیه ثمّ جاء علىّ فادخله فیه ثمّ جاء حسن فادخله فیه ثم جاء حسین فادخله فیه ثمّ قال: إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً[7].

4. دوستی حضرت زهرا اجر رسالت؛ در روایتی که در چندین تفسیر اهل سنت آمده است، در تفسیر آیه قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى[8] می‌خوانیم: حدثنی القاضی أبو بکر الحیری أخبرنا أبو العباس الصبغی حدثنا الحسن بن علی بن زیاد السری حدثنا یحیى بن عبد الحمید الحمانی حدثنا حسین الأشقر، [قال:] حدثنا قیس، عن الأعمش، عن سعید بن جبیر عن ابن عباس قال لما نزلت قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى‏ قالوا: یا رسول الله من هؤلاء الذین أمرنا الله بمودتهم قال: علی و فاطمة و ولدهما[9]

5. نهایت ‌ایثار و از خودگذشتگی؛ بر طبق نظر مفسران علی علیه السلام و حضرت زهرا علیهاالسلام و فرزندانشان غذای خود را به یتیم و اسیر و فقیر دادند در حالی که خود روزه نذری گرفته بودند، در مقابل این ‌ایثارگری آنها، سوره انسان نازل شد[10] از جمله آیات وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنکُمْ جَزَاء وَلَا شُکُورًا[11]. جالب اینکه در این سوره از همه نعمت‌های بهشتی سخن به میان آمده به جز حوریان بهشتی که بنا به نظر برخی از مفسران به خاطر نزول سوره درباره حضرت زهرا و همسر و فرزندانش علیهم السلام می‌باشد[12].

6. خیر کثیر؛ إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ[13]؛ در شان نزول سوره کوثر مى‏خوانیم: عاص بن وائل که از سران مشرکان بود، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را به هنگام خارج شدن از مسجد الحرام ملاقات کرد، و مدتى با حضرت گفتگو نمود، گروهى از سران قریش در مسجد نشسته بودند و این منظره را از دور مشاهده کردند، هنگامى که عاص بن وائل وارد مسجد شد به او گفتند: با که صحبت مى‏کردى؟ گفت: با این مرد ابتر! این تعبیر را به خاطر این انتخاب کرد که عبداللَّه پسر پیغمبر اکرم ص از دنیا رفته بود، و عرب کسى را که پسر نداشت ابتر (یعنى بلا عقب) مى‏نامید، و لذا قریش این نام را بعد از فوت پسر پیغمبر براى حضرت انتخاب کرده بود (سوره فوق نازل شد و پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را به نعمتهاى بسیار و کوثر بشارت داد، و دشمنان او را ابتر خواند) [14]

در برخی از روایات منظور از کوثر به کثرت فرزندان و ذریه که همه آنها از نسل دخترش فاطمه زهرا علیهاالسلام به وجود آمدند، و آن قدر فزونى یافتند که از شماره بیرونند، و تا دامنه قیامت یادآور وجود پیغمبر اکرمند تفسیر شده اند[15]. (قیل هو کثرة النسل و الذریة و قد ظهرت الکثرة فی نسله من ولد فاطمة علیهاالسلام حتى لایحصى عددهم و اتصل إلى یوم القیامة مددهم‏[16])

 

---

[1] . ماجرای مباهله را بنگرید در: مسلم بن حجاج(204-261ق)؛ صحیح مسلم؛ جلد 7 صفحه 120؛ ابن حنبل، احمد بن محمد(164-241ق)؛ المسند؛ ج 1، ص 185 ؛ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله(321-405ق)؛ المستدرک؛ ج3، ص150؛ و سایر منابع را ببینید در مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، ج 2ص583 و584.

[2] . آل عمران:61؛ هر گاه بعد از علم و دانشى که (در باره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانى با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود آن گاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.

[3] . نحل:43

[4] . حاکم حسکانی، عبیدالله بن احمد (قرن5)؛ شواهد التنزیل، ج1ص432.

[5] . احزاب:33؛ خداوند فقط مى‏خواهد پلیدى و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد.

[6] . حاکم حسکانی، عبیدالله بن احمد (قرن5)؛ شواهد التنزیل، ج2ص29.

[7] . میبدی، ابوالفضل(قرن6)، کشف الأسرار و عدة الأبرار، ج‏8، ص: 45

[8] . شوری: 23؛ بگو: «من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‏کنم جز دوست‏داشتن نزدیکانم [اهل بیتم‏].

[9] . حاکم حسکانی، عبیدالله بن احمد (قرن5)؛ شواهد التنزیل، 2/189؛ و ر.ک. میبدی، ابوالفضل(قرن6)، کشف الأسرار و عدة الأبرار،ج9ص23؛ قرطبی، محمد بن احمد (م671)؛ الجامع لاحکام القرآن؛ج 16ص22؛ زمخشری، محمود (قرن6)؛ الکشاف عن حقائق التنزیل؛ ج4ص220.

[10] . ر.ک. رازی، فخرالدین (قرن6)؛ مفاتیح الغیب، ج10ص746؛ زمخشری، محمود (قرن6)؛ الکشاف عن حقائق التنزیل؛ج4ص670؛ سیوطی، جلال الدین (قرن10)؛ الدرالمنثور، ج6ص299؛ ثعلبی، احمد بن ابراهیم(قرن 5)، الکشف و البیان، ج10، ص99.

[11] . انسان:8 و9؛ و غذاى (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» مى‏دهند! (و مى‏گویند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام مى‏کنیم، و هیچ پاداش و سپاسى از شما نمى‏خواهیم!

[12] . مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه ج25ص348 به نقل از روح المعانی.

[13] . کوثر:1؛ ما به تو کوثر [خیر و برکت فراوان‏] عطا کردیم

[14] . مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، ج 27ص 368 ؛ نیز ر.ک. سورآبادی، عتیق بن محمد (قرن5)؛ تفسیر سورآبادی، ج4ص2880؛ سیوطی، جلال الدین (قرن10)؛ الدرالمنثور، ج6ص404.

[15] . مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه ج27ص371.

[16] . طبرسی، فضل بن حسن(468-548ق)؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ج10ص836؛ برای مطالعه بیشتر ر.ک. الحلو، محمدعلی؛ ما نزل من القرآن فی شأن فاطمة الزهراء، مسعودی، محمد فاضل؛ اسرار الفاطمیة، وسایر کتابهایی که به برخی از آنها در قسمت «سابقه تاریخی بحث» اشاره شد ه‌است.

بخشی از مقاله حضرت فاطمه سلام الله علیها در صحیح بخاری

معرفی امامزاده جعفر بن موسی علیه ‌السلام و تبیین شخصیت وی با استفاده از کتب روایی

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم جهاندیده

چکیده:

بررسی زندگیِ پربار ائمه و امام زادگان علیهم السلام و بازشناسی سیره آن بزرگواران از ضروریات جامعه بشری می باشد؛ تا رفتارها و منش های آنها، به عنوانِ نقشهِ راه، پیش روی جامعه کنونی قرار داده شوند، و از طریق این الگوهایِ جامعِ الهی، راه کمال و سعادتِ ابدی پیموده شود. حال این سؤال پیش می آید که آیا زندگانی جعفر بن موسی سلام الله علیه، با وجود قلت منابع، قابل مطالعه و بازخوانی می باشد؟ و آیا بررسی ابعاد شخصیتی امامزاده جعفر، می تواند ما را در دست یابی به این الگو یاری رساند؟ در راستای پاسخ به سؤالات فوق، در این مقاله سعی شده است تا با روش توصیفی - تحلیلی، روایات مربوط به زندگانیِ پربارِ این امامزاده شریف، گرد‌آوری و مورد پژوهش قرارگیرد. در بررسی‌های اولیهِ به عمل آمده، به منبع و نوشتهِ جامعی در مورد زندگانی ایشان دست نیافتیم و این خود نشان از اهمیت این تحقیق می باشد؛ به همین دلیل با جست‌وجو در منابع روایی و تاریخی، سعی در تبیین گوشه‌هایی از زندگانی این امام‌زاده عالی‌قدر داشتیم. با وجود کمیِ روایات درباره زندگی این بزرگوار، همه متون و روایات موجود، دلالت بر کرامت و فضل ایشان دارند. ایشان فرزند بلافصل امام موسی بن جعفر علیه السلام و برادر امام رضا علیه السلام می باشند.

کلیدواژگان: جعفر بن موسی علیه السلام، فرزندان امام موسی بن جعفر علیه السلام، معرفی شخصیت امامزاده، متون روایی.

 دریافت نسخ پی دی اف

مقاله فوق از مقالات مربوط به به کنگره ملی امامزاده جعفر بن موسی الکاظم علیه السلام است که می توانید چکیده و متن کامل آن را از اینجا نیز مطالعه نمایید.

نمایه‌ای از کاربرد آیات در احادیث امام رضا علیه السلام پیرامون قرآن

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم جهاندیده

چکیده:

قرآن‌کریم اعجاز الهی وبرترین کتاب هدایت می باشد. ائمه علیهم‌السلام نیز هم‌ثقل قرآن، و مبیّن آیات آن می‌باشند؛ که باید دستِ بشریت را گرفته و بانور قرآن آنهارا به سر‌منزل کمال رهنمون شوند. امام رضا علیه‌السلام نیز، هدایتگری توسط آیات قرآن را در همه ابعاد زندگی بشر، در بسیاری از احادیث خود به نمایش گذاردند. در این مقاله تلاش شد با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، احادیث امام رضا علیه‌السلام مورد باز‌اندیشی قرار گیرد، تا کاربرد آیات‌ قرآن در کلام ایشان بیش از پیش تبیین گردد. امام علیه‌السلام عظمت قرآن را تبیین نموده و ارزش نهادن به آن را مهم شمردند. ایشان شبهات و بدعتهای پیرامون قرآن را جواب داده، و به تفسیر آیات، تبیین حقایق و بیان نکات فقهی پرداخته، در بسیاری از بیانات خود به آیات استشهاد نموده، مسائل مهم را توسط قرآن حل کرده و مفاهیم آن را در همه ابعاد زندگی خود جاری نمودند.

کلیدواژگان: عظمت و ارزش قرآن، تفسیر قرآن، استشهاد به آیات، پاسخگویی قرآن، امام رضا علیه السلام.

دریافت نسخه پی دی اف

مبانی تحکیم نهاد خانواده با بهره گیری از آموزه های رضوی

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم جهاندیده

چکیده:

خانواده یک واحد کوچک اجتماعی می باشد که حفظ این نهاد، هم باعث دوام جامعه و هم عامل رشد، بالندگی و به کمال رسیدن آن می باشد؛ پس باید مبانی تحکیمِ این نهادِ انسانیِ مقدس بیش از پیش مورد مطالعه قرار گیرد؛ و از آنجا که آموزه های اسلام، خصوصا سیره ائمه علیهم السلام از غنی ترین منابع برای این مطالعات می باشد؛ از این روی باید عوامل استحکام و سعادت خانواده با مراجعه به آموزه های این بزرگواران بازشناسی شود. در این مقاله تلاش شده است تا با روش توصیف و تحلیلِ روایات، مبانی استحکام بنیان خانواده، با استفاده از آموزه های انسان ساز امام علی بن موسی الرضا علیه السلام مورد بررسی قرار گیرد. در احادیث و روایات آن حضرت، عفت، عمل به آموزه های اسلامی، محبت، احترام و ... جزء مهمترین عوامل و مبانی تحکیم بنیان خانواده می باشند.

کلید واژگان:خانواده، تحکیم نهاد خانواده، مبانی تحکیم، عمل به آموزه های اسلام،امام رضا علیه السلام.

 دریافت نسخه پی دی اف

حضرت زینب سلام الله علیها زینت پدر

مقاله مشترک با دانشجویان محترم خانم ها جهاندیده و یزدان پناه

چکیده:

بررسی زندگیِ پربار ائمه و امام زادگان علیهم السلام و بازشناسی سیره آن بزرگواران از ضروریات جامعه بشری می باشد؛ تا رفتارها و منش های آنان به همه ملتها شناسانده شود، و از طریق این الگوهایِ جامعِ الهی، راه کمال و سعادتِ ابدی پیموده شود. در این میان، بررسی سیره شخصیتهایی برتر چون حضرت زینب سلام الله علیها همیشه مورد توجه سالکان راه حق و حقیقت بوده است؛ و نیز در منابع بسیاری به شرح وقایع کربلا و شأن پیام آور آن پرداخته شده است؛ در این مقال نیز تلاش بر این بوده است تا با روش توصیفی - تحلیلی، روایات و اخبار مربوط به زندگانی آن بزرگ‌بانو، به ویژه نقش وی به عنوان فرزند خلف امام علی علیه السلام مورد تبیین واقع گردد. حضرت زینب با زندگانی معصوم‌گونه و قهرمانانه خود تعبیرِ نام خود را رقم زدند. ایشان بانویی والا مقام بودند که همیشه یار و یاور ولایت بودند و به راستی که زینتی بسیار نیکو برای ابو طالب علیه السلام بودند. ایشان در واقعه کربلا و پس از ظهر عاشوری نقش تاریخی خود را ایفاء کردند؛ این بانو سرپرستی کاروان اسیران را برعهده گرفتند. شجاعت زینب سلام الله علیها در دفاع از ولایت، ایراد خطبه های علی وار، سرکوبی و نکوهش دشمن و ابلاغ پیام خونهای پاک کربلا، بسیار ستودنی و بی مانند بود و به راستی که ایشان هم زینت اهل بیت بودند و هم زینت اسلام و هم زینت انسانیت و آزادانگی بودند.

کلیدواژگان: حضرت زینب سلام الله علیها، زینت پدر، تبیین واقعه کربلا، شجاعت و فضل، خطبه های علی گونه

دانلود متن مقاله به صورت پی دی اف

روش تفسیری امام سجاد علیه‌السلام

چکیده:

روش تفسیری به منابع مورداستفاده مفسران در یافتن مراد جدی خداوند متعال اطلاق می‌گردد که تبیین آن می‌تواند در فهم بهتر تفاسیر یاری کند و بررسی روش تفسیری اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌تواند علاوه بر فهم عمیق تفاسیر آگاه‌ترین معلمان قرآن، برای مفسران و پیروان آن‌ها به‌عنوان راهنما، راهگشا و الگو باشد. نویسنده در این نوشتار پس از ذکر اهمیت بحث از روش تفسیری حضرت علی بن الحسین علیه‌السلام، با تحلیل روایات تفسیری و ادعیه آن حضرت سعی نموده است تا روش تفسیری امام سجاد علیه‌السلام را بیان کرده و درنهایت به این نتیجه برسد که مهم‌ترین روش‌های تفسیری حضرت عبارت‌اند از: قرآن به قرآن، قرآن به روایت، استفاده از منابع تاریخی، استعانت از عقل برهانی و تفسیر بر اساس علم امامت که گاهی در تفسیر یک آیه به‌صورت همزمان از چندین روش استفاده‌شده است.

کلیدواژه‌ها: روش تفسیری، روایات تفسیری امام سجاد علیه‌السلام، تفسیر، تأویل، امام سجاد علیه‌السلام، قرآن کریم.

دانلود متن کامل مقاله «روش تفسیری امام سجاد علیه‌ السلام»

امام صادق علیه السلام و تربیت شاگردان برجسته علمی در حوزه های مختلف

این مقاله با همکاری جناب آقای دکتر محمد سبحانی به ثمر نشسته است.

چکیده

انتقال اندیشه های علمی و فلسفی کشورهای تازه فتح شده به میان مسلمانان،‌ دگرگونی حکومت اموی به عباسی، پیدایش عقاید مختلف کلامی در میان مردم مسلمان، همچنین انتشار علوم اسلامی همچون تفسیر، فقه، حدیث، کلام، جدل و... شرایطی را فراهم کرد که امام صادق علیه السلام بنا به وظیفه شرعی خود در تبیین اسلام ناب محمدی و علوی شیوه شاگردپروری را انتخاب نمود؛ که لازم است چرایی، مبانی و مصادیق مهم آن مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس در این نوشتار پس از ذکر اهمیت مساله و معرفی مختصر شخصیت علمی امام صادق علیه السلام، دلیل انتخاب شیوه شاگردپروری توسط امام مورد کنکاش قرار گرفته و با ذکر گوشه هایی از فضای فرهنگی اجتماعی و سیاسی عصر امام، مبانی تربیتی امام تبیین شده و نمونه هایی از شاگردان خاص حضرت در حوزه های مختلف علمی به طور اجمال معرفی شده است که می توان از هشام بن حکم، جابر بن یزید جعفی، ‌مومن طاق، زرارة بن اعین، ابان بن تغلب،‌ مفضل بن عمر،‌ جابر بن حیان،‌ ابو حمزه ثمالی و علی بن یقطین نام برد.

واژگان کلیدی: امام صادق علیه السلام، شاگردپروری، علوم، مبانی تربیت، شرایط فرهنگی قرن دوم، شاگردان خاص

مقاله جزء مقالات برگزیده نخستین همایش بین المللی اهل بیت علیهم السلام و تولید علم در سال 1394 بود.

دانلود متن کامل مقاله «امام صادق علیه السلام و تربیت شاگردان برجسته علمی در حوزه های مختلف»

آثار و برکات صله رحم در توانمندسازی خانواده در فرهنگ رضوی

چکیده

آرامش، انسان دوستی، مهربانی و ایمان به پروردگار از جمله اهداف بلند قرآن کریم در تبیین هدف از تشکیل خانواده است که اعضای آن می توانند در رسیدن همدیگر به کمال حقیقی، یاری رسان باشند؛ لذا سفارش هایی از سوی ائمه معصوم علیهم السلام جهت تکمیل ارتباط میان اعضای خانواده ارائه شده است که مهم ترین آنها صله میان اعضای خانواده است و برای تشویق به انجام آن برخی ثمرات صله رحم در روایات دیده می شود که تبیین آنها در روایات رضوی، با توجه به شرایط خاص زندانی امام رضا علیه السلام دارای اهمیت می باشد. بر این اساس نویسنده به بررسی ثمرات صله رحم در اندیشه رضوی پرداخته است و برای نیل به این مقصود، پس از مفهوم شناسی، مهم ترین برکات صله رحم در فرهنگ رضوی را با توجه به تتبع در احادیث موجود در موارد زیر احصا کرده است: زیاد شدن ایمان، زیاد شدن اموال، طول عمر، جلب محبت خانواده، دوستی خدا و بهشت.

واژه های کلیدی: خانواده، صله ارحام، ثمرات، امام رضا علیه ­السلام.

متن مقاله «آثار و برکات صله رحم در توانمندسازی خانواده در فرهنگ رضوی»