توکل چیست؟
مردى از حضرت رضا علیه السّلام در باره معنای این آیه سؤال کرد: وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ (سوره طلاق آیه: 3): «هر کس که بر خدا توکّل کند، خدا او را کافى است»
فرمود: توکّل بر خدا درجاتى دارد:
یکى این است که در تمامى امور مربوط به تو هر چه در باره ات کند به او اعتماد کنى، و هر چه با تو کند راضى باشى و بدانى که او از هیچ خیر و رعایتى در باره ات کوتاهى نکرده، و نیز بدانى که حکم و فرمان در این جهت با او است، بنا بر این با واگذارى امورت بخدا بر او توکّل کن، و یکى از این امور اعتقاد و ایمان به غیب و امور پنهانى خدا است، همان که دانش و فهم تو قدرت درک آن را ندارد، پس مى باید که علم آن را به او و به امنایش واگذارى، و در مورد آن امور پوشیده و غیر آن بدو اعتماد داشته باشى. (تحف العقول، ترجمه جعفرى، ص417)
وَ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ- وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ «طلاق: 3» فَقَالَ علیه السلام: التَّوَکُّلُ دَرَجَاتٌ مِنْهَا أَنْ تَثِقَ بِهِ فِی أَمْرِکَ کُلِّهِ فِیمَا فَعَلَ بِکَ فَمَا فَعَلَ بِکَ کُنْتَ رَاضِیاً وَ تَعْلَمَ أَنَّهُ لَمْ یَأْلُکَ خَیْراً وَ نَظَراً وَ تَعْلَمَ أَنَّ الْحُکْمَ فِی ذَلِکَ لَهُ فَتَتَوَکَّلَ عَلَیْهِ بِتَفْوِیضِ ذَلِکَ إِلَیْهِ وَ مِنْ ذَلِکَ الْإِیمَانُ بِغُیُوبِ اللَّهِ الَّتِی لَمْ یُحِطْ عِلْمُکَ بِهَا فَوَکَلْتَ عِلْمَهَا إِلَیْهِ وَ إِلَى أُمَنَائِهِ عَلَیْهَا وَ وَثِقْتَ بِهِ فِیهَا وَ فِی غَیْرِهَا. (تحف العقول،ص443)
