مدیریت زمان در مطالعه

یکی از دوستان عزیز دانشجو مطالب زیر را برای انتشار در وبلاگ ارسال کرده است، هر چند منبع آن را ذکر نکرده است ولی به دلیل مفید بودن آن را منتشر می کنم. ان شاء الله مورد استفاده قرار گیرد. از ایشان هم سپاسگزارم.

مدیریت زمان یعنی تسخیر زمان با برنامه‌ریزی مناسب؛

مهم‌ترین اصل برای مدیریت زمان این است که بپذیریم زمان، برای مدیریت کردن است نه اینکه خودمان اسیر زمان شویم...

در این مقاله به مباحث زیر پرداخته می‌شود: علائم و عوارض اتلاف زمان مطالعه -دلایل اتلاف زمان مطالعه - کشف وقت‌های تلف‌شده  اصول مدیریت زمان و برنامه-اصول مطالعه- شرایط زمان مطالعه- مراحل مطالعه و...

 علائم و عوارض اتلاف زمان مطالعه:

1- راندمان کم

2- حواس‌پرتی

3- کاهش انگیزه مطالعه

4- پائین آمدن کیفیت مطالعه

5- هنگام مطالعه زود خسته شدن

6- نرسیدن به هدف

 

دلایل اتلاف زمان مطالعه (Causes):

- عدم آشنایی با روش‌های مدیریت زمان، مدیریت برنامه و مطالعه و روش‌های بهره‌وری از زمان

کشف وقت‌های تلف‌شده(Diagnosis):

برای شروع به سؤالات زیر به‌دقت پاسخ دهید:

1- چقدر از ساعات شبانه‌روز خود را صرف صحبت‌های بی‌فایده با تلفن و موبایل و ارسال و دریافت پیامک‌های مختلف و گوش دادن به مکالمات غیرضروری می‌کنید؟

2- چقدر از ساعات ارزشمند شبانه‌روزی خود را صرف تماشای فیلم‌ها و تبلیغات تلویزیونی و فیلم‌های ویدئوئی می‌کنید که اگر آن‌ها را نبینید اتفاق خاصی در زندگی شما رخ می‌دهد؟

3- چقدر از وقت شما در ترافیک و رفت‌وآمد و خرید و... از بین می‌رود؟

4- آیا در اتاق تنها یا سالن مطالعه می‌کنید؟ چقدر وسایل اطراف آن ذهن و وقت شمارا تلف می‌کند؟

5- چقدر در مباحثات غیرضروری خانواده خود را دخالت می‌دهید؟

6- یک انسان سالم به 8 ساعت خواب نیاز دارد، این نیاز غیرقابل‌انکار است و اگر کسی از خواب امروز خود بزند فردا خسته و کم انرژی خواهد بود و در روزهای بعدی باید به شکلی با اضافه خواب، کسری خواب خود را جبران کند. از سوی دیگر خواب زیاد نیز موجب کسالت و بی‌حالی می‌شود. سؤال این است که در طول هفته چقدر اضافه‌خواب دارید؟

7- دوست چیز خوبی است. گفت‌وگو با دوست به‌خصوص وقتی صمیمی‌باشد حتی اگر ساعت‌ها هم طول بکشد شیرین و جذاب است اما همین گفت‌وگوهای جذاب و شیرین می‌توانند وقت مفید زیادی از انسان بگیرند بدون اینکه فایده‌ای داشته باشند.

 

متوجه شدید که چقدر راحت و بی‌دردسر می‌توانید با جلوگیری از اتلاف بی‌دلیل، لحظات زندگی خود و زمان را هوشمندانه مدیریت کنید!

 

Treatment شامل شناخت اصول مدیریت زمان و برنامه و شناخت اصول مطالعه می‌شود.

اصول مطالعه: با حداقل توانتان مطالعه را آغاز کرده و طبق قرارداد هر هفته نیم ساعت بر میزان مطالعه روزانه‌تان اضافه کنید. (میزان ایدئال حدود 10-8 ساعت در روز برای افراد کنکوری و برای افراد عادی 10-8 ساعت در هفته است)

اصول مدیریت زمان و برنامه:

- اصل اول: قورباغه را قورت بده!

این اصل که توسط برایان تریسی در قالب کتابی مجزا انتشاریافته است به بیان ساده می‌گوید که مهم‌ترین کار هرروزتان را بلافاصله انجام دهید یعنی در ابتدای برنامه و در ساعات آغازین روز که بیشترین انرژی را دارید باید سخت‌ترین مطلب را که بیشترین میزان انرژی را از شما می‌گیرد مطالعه کنید. این مورد می‌تواند در مورد مطالبی که به آن‌ها علاقه کمتری دارید نیز صادق باشد. به‌این‌ترتیب دیگر خیالتان راحت است که سخت‌ترین قسمت برنامه را پشت سر گذاشته‌اید.

- اصل دوم: قانون یک‌درمیان را رعایت کنید.

به‌طورکلی مطالب به 2 دستۀ حافظۀ محور(حفظی) و مسئله محور(حل کردنی) تقسیم می‌شوند. ازآنجاکه هرکدام از مطالب حافظه محور و مسئله محور از نیمکره‌های جداگانه مغز کار بیشتری می‌کشند، رعایت این اصل انرژی مغزتان را بالا می‌برد. (یک درس حفظی و یک درس حل کردنی به‌صورت یکی در میان مطالعه کنید)

- اصل سوم: ابزار کنترل ایجاد کنید؛ برای نظارت بر فعالیت خود یک سررسید سال جاری را برای کنترل میزان مطالعه و نحوۀ پیشروی‌تان با برنامه تهیه کنید.

- اصل چهارم: هدف خود را هرروز مرور کنید. هدف صحیح عامل مهمی جهت ایجاد انگیزه است.

 - اصل پنجم: مسامحه، توجیه، بهانه و تعویق ممنوع. تصمیم بگیرید وقتی مطالعه را شروع کردید تا پایان وقت تعیین‌شده محل مطالعه را جز مواقع ضروری ترک نکنید.

- اصل ششم: عادت‌های خود را مدیریت کنید. نگذارید وقتتان به بطالت گذرانده شود. تلفن و موبایلتان را موقع مطالعه خاموش‌کنید و اجازه ندهید کسی وارد اتاق مطالعۀ شما شود.      

مطالعه:

اصول مطالعه شامل شرایط مکانی، زمانی، فردی و روش (فن) مطالعه هست.

ویژگی‌های مکان مطالعه:

1- جای ثابت: این جای ثابت باید حتماً پشت میز باشد. مطالعه روی زمین، روی تخت یا در حال راه رفتن به درد نمی‌خورد. حتی گذشتگان نیز روی زمین درس نمی‌خوانده‌اند و از میزهای کوچکی برای خواندن و نوشتن استفاده می‌کردند.

2- رنگ محیط باید روشن باشد(فاقد کاغذدیواری)، نور کافی و غیرمستقیم باشد  زیرا نوری که مستقیم به کتاب بتابد باعث خستگی چشم می‌گردد، هنگام مطالعه مغز به اکسیژن زیاد نیاز دارد که این میزان از طریق تهویه مناسب فراهم می‌شود. دمای اتاق حدود 25-20 درجه باشد. مکان مطالعه باید عاری از سروصدا باشد

شرایط زمان مطالعه:

سه زمان در یادگیری مهم است:

1- اول صبح:  با خوردن صبحانه و چند نفس عمیق  مطالعه را شروع کنید.

2- آخر شب: به این دلیل که بعد از درس می‌خوابید و ذهن منع بعدی ندارد، مطالب فرصت می‌کنند تا از نیمکرۀ راست که جایگاه حافظه کوتاه‌مدت است وارد نیمکرۀ چپ (جایگاه حافظۀ بلندمدت) شوند. به همین دلیل یادگیری افزایش می‌یابد.

3- دو ساعت قبل از غروب آفتاب: که اغلب اختلال حواس کم می‌شود.

زمان‌های نامناسب مطالعه:

1) با شکم پُر مطالعه کردن

2) با شکم خالی مطالعه کردن

3) با اعصاب خرد مطالعه کردن

شرایط مطالعه کننده:

1- داشتن آرامش جسمی و روانی  و انگیزه و خواب کافی

2- داشتن تغذیۀ سالم

مراحل مطالعه

:1- مرحلۀ خواندن (Reading): هدف از این مرحله یادگیری و به خاطر سپردن مطالب نیست. هدف فقط فهمیدن و انتقال اطلاعات از کتاب به یادداشت‌هاست یعنی خلاصه‌نویسی.

تذکر: تنها عضوی که موقع درس خواندن می‌تواند حرکت کند چشم‌ها هستند و نهایتاً انگشتان دست به‌عنوان راهنمایی برای چشم. پس سعی کنید موقع درس خواندن صندلی را تکان ندهید، با موهای خود بازی نکنید و با صدای بلند مطالعه ننمایید.

2- مرحلۀ خلاصه‌نویسی(Record): خلاصه‌نویسی کاری بسیار وقت‌گیر و عذاب‌آور است. ولی فقط یک خاصیت دارد آن‌هم این است که یادگیری را افزایش و فراموشی را کاهش می‌دهد.               

3- مرحلۀ مرور (Review): مهم‌ترین قسمت مطالعه که سبب ثبت اطلاعات در لایه‌های زیرین ذهن می‌شود و جلوی فراموشی را می‌گیرد مرور کردن است.

زمان‌های مرور:

 1- یک روز بعد که فراموشی را تا یک هفته به تأخیر می‌اندازد.

2- یک هفته بعد که فراموشی را تا 1 ماه به تأخیر می‌اندازد.

3- یک ماه بعد که فراموشی را تا 4 ماه به تأخیر می‌اندازد.

4- چهار ماه بعد که فراموشی را تا 1 سال به تأخیر می‌اندازد.

4- مرحلۀ تفکر (Recite): در موقع مرور دربارۀ خلاصه‌نویسی‌ها، تفکر کرده، آن‌ها را حفظ می‌کنیم و ساختار آن را به خاطر می‌سپاریم.

 

بهداشت روانی و امتحانات:

- مطالب یک نیم سال تحصیلی را به‌تدریج بیاموزید و از انباشتن مباحث در شب امتحان پرهیز کنید.

- کل مطالب آموزش داده‌شده را ترکیب کنید و به‌طور مفهومی آن‌ها را به خاطر بسپارید.

- سؤالات احتمالی را با توجه به شیوه هر استاد پیش‌بینی کنید.

- اگر وقت کافی برای مطالعه ندارید، بر روی مطالب مهم‌تر تمرکز کنید.

- نگرش خود را دربارۀ تجربه امتحان تغییر دهید و سعی کنید از مطالعه لذت ببرید.

- مراقب تغذیه، ورزش و سلامت جسمانی خود باشید.

- شب امتحان خواب کافی و تغذیه مناسب داشته باشید و به‌موقع سر جلسه حاضر شوید.

- از همکلاسی‌هایی که اضطراب ایجاد می‌کنند و آرامش شمارا به هم می‌ریزند دوری‌کنید.

- در جلسه امتحان ابتدا به سؤال‌هایی که تسلط دارید پاسخ دهید و وقت خود را بر سر موردی که نمی‌دانید از دست ندهید.

عباراتی مانند فرصت سر خاراندن ندارم! زمان مثل برق و باد می‌گذرد، وقت اضافی زیاد دارم را در ذهنتان نیاورید.

برخی شاخص‌های ضعف در مدیریت زمان عبارت‌اند از:

- عجله زیاد

- تأخیر مداوم

- بهره‌وری، انگیزه و انرژی پایین

- ناکامی

- بی‌طاقتی

- سرگردانی بین کارهای مختلف

- مشکل در هدف‌گزینی

- اهمال‌کاری

افراد، در هر شغلی که باشند، در یک ویژگی باهم مشترک‌اند و آن توانایی به انجام رساندن کارهاست. باوجوداین، فقط شمار اندکی از افراد می‌توانند در کسب نتایج از دیگران پیشی گیرند. عادت به عمل- یعنی به انجام رساندن کارها. بدین منظور به توصیه‌های زیر توجه کنید:

1. منتظر نباشید که شرایط فراهم شود.

2. اقدام به‌موقع داشته باشید.

3. یادتان باشد که فکر کردن به‌تنهایی به موفقیت  نمی‌انجامد.

4. بجای منتظرشدن وارد عمل شوید.

5. موتور خلاقیت خود را به کار اندازید.

6. در زمان حال زندگی کنید.

7. فوراً دست‌به‌کار شوید.

8. در صورت افت تحصیلی فوراً  به مشاور مراجعه کنید.