علی علیه السلام از دور می آمد که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: او سید و سرور عرب است! عایشه پرسید: مگر شما سید و سرور عرب نیستید؟
حضرت فرودند: من سرور جهانیان هستم و او سید و سرور عرب است.
روى البیهقی فی «فضائل الصحابة» أنه ظهر علی بن أبی طالب من بعید فقال علیه السلام: هذا سید العرب فقالت عائشة: أ لست أنت سید العرب؟ فقال أنا سید العالمین و هو سید العرب. (تفسیر کبیر فخر رازی، ج 6 ص 524)
فخر رازی از علمای برجسته اشعری مذهب اهل تسنن در قرن شش و هفت هجری در کتاب «تفسیر الکبیر» یا همان «مفاتیح الغیب» در باره بلند خواندن بسم الله الرحمن الرحیم می نویسد:
برخی روایات کتاب سنن بیهقی بیانگر آن است که رسول خدا صلی الله علیه [و آله] و سلم «بسم الله الرحمن الرحمن الرحیم» را در نماز بلند می خواند. روایت هایی نیز از دیگران نقل شده است که آنها نیز «بسم الله الرحمن الرحیم» را در نماز بلند می خواندند [در کتاب سنن بیهقی روایت های متناقضی از دیگر صحابه نقل شده است که بیانگر آن است که گاهی نیز بسم الله الرحمن الرحیم را در نماز نمی خواندند و نماز را با الحمد لله رب العالمین شروع می کردند، سنن بیهقی، ج2 ص 46- 52]. اما روایات مربوط به آشکار خواندن بسم الله الرحمن الرحیم توسط علی بن ابی طالب رضی الله عنه متواتر است و هر کس در دینش به علی بن ابی طالب [علیه السلام] اقتدا کند هدایت یافته است زیرا پیامبر علیه السلام فرموده است: پروردگارا حق را همراه علی و هرجا که او باشد قرار بده.
روى البیهقی فی «السنن الکبیر» عن أبی هریرة قال: کان رسول اللّه صلى اللّه علیه و سلم یجهر فی الصلاة ببسم اللّه الرحمن الرحیم، ثم إن الشیخ البیهقی روى الجهر عن/ عمر بن الخطاب، و ابن عباس، و ابن عمر، و ابن الزبیر، و أما أن علی بن أبی طالب رضی اللّه عنه کان یجهر بالتسمیة فقد ثبت بالتواتر، و من اقتدى فی دینه بعلی بن أبی طالب فقد اهتدى، و الدلیل علیه قوله علیه السلام: اللهم أدر الحق مع علی حیث دار. (تفسیر الکبیر؛ مفاتیح الغیب، محمد بن عمر فخر رازی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق، ج1، ص 180).
مردی که نشانه سجده، همچون دیناری مدوّر بر پیشانی او نقش بسته بود بر درِ بارگاه سلطانی به انتظار «صله» نشسته بود؛ زاهد صاحبدلی به این داغدار گفت: تو که آن سکه را بر پیشانی داری، چرا در آستانه سلطانی؟ زاهد دیگری گفت: این سکّه (داغی که بر پیشانی داشت) قلب و مغشوش است و خریدار ندارد.
مراحل اخلاق در قرآن، آیت الله جوادی آملی - صفحه 96
صاحبدلی با لباس ژنده و چرکین به حضور صاحب مقامی باریافت. به او گفتند: با این لباس به پیشگاه چنان مقامی رفتن عیب است. او در جواب گفت: با لباس چرکین نزد بزرگی رفتن عیب نیست، بلکه با همان لباس چرکین ازحضور وی برگشتن ننگ است؛ زیرا این گونه بازگشت نشان این است که آن صاحب منصب او را لایق ندانست و ردّ کرد و انعام و هدیه و عطیه ای بدو نبخشید.
صهبای حج ، آیت الله جوادی آملی- صفحه 386
امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمودند:
عَبْدُ الشَّهْوَةِ أَذَلُ مِنْ عَبْدِ الرِّق عَبْدُ الشَّهْوَةِ أَسِیرٌ لَا یُفَکُّ أَسْرُه (عیون الحکم و المواعظ (للیثی) ؛ ص341)
بنده شهوت ذلیل تر از بنده زر خرید است بنده شهوت اسیری است که از اسارتش رهایی نیست.
مالک بن انس، فقیه معروف مدینه * سالى در سفر حج همراه امام صادق علیه السلام بود. به میقات رسیدند و هنگام پوشیدن لباس احرام و تلبیه گفتن- یعنى ذکر معروف لبیک اللهم لبیک- رسید. دیگران طبق معمول این ذکر را به زبان آوردند و گفتند. مالک بن انس متوجه امام صادق شد، دید حال امام منقلب است، همینکه مى خواهد این ذکر را بر زبان آورد، هیجانى به امام دست مى دهد و صدا در گلویش مى شکند و عنان کنترل اعصاب خویش را از دست مى دهد که مى خواهد بى اختیار از مرکب به زمین بیفتد. مالک جلو آمد و گفت: «یابن رسول اللَّه! چاره اى نیست، هرطور هست این ذکر را بگویید».
امام فرمود:
«اى پسر ابى عامر! چگونه جسارت بورزم و به خود جرأت بدهم که لبیک بگویم؟ لبیک گفتن به معناى این است که خدایا تو مرا به آنچه مى خوانى با کمال سرعت اجابت مى کنم و همواره آماده به خدمتم. با چه اطمینانى با خداى خود این طور گستاخى کنم و خود را بنده آماده به خدمت معرفى کنم؟ اگر در جوابم گفته شود: «لا لبیک» آن وقت چکار کنم؟»
منبع: مجموعه آثار شهید مطهری، ج 18، ص: 287 و 288
*. مالک بن انس بن مالک بن ابى عامر یکى از امامهاى چهارگانه اهل سنت و جماعت است و مذهب معروف «مالکى» منسوب به
فراگیر شدن رایانه‌ها و برنامه‌های نرم‌افزاری، در پژوهشها و مطالعات دینی نیز، تحول بزرگی پدید آورد. برای اولین بار، این استاد عبدالرزاق نوفل (ت 1984) بود که واژه«اعجاز» را در زمینه تناسب اعداد در قرآن به کار برد و در کتاب الاسلام دین و دنیا چنین آورد که دو واژه دین و دنیا در قرآن به تعداد برابر به کار رفته‌اند؛ اما پر سر و صداترین پژوهشها را دکتر محمدرشاد خلیفه، شیمیدان مصری مقیم آمریکا (ت 1990) انجام داد و با استفاده از رایانه، مدت 4 سال به پژوهش درباره کلمات قرآن پرداخت. بر این نظریه، در هر دو قسم صغروی و کبروی، اشکالات بسیاری وارد است؛ اشکالاتی که مختصّ عدد خاصی مانند عدد 19 نیست و مربوط به همه اعداد است؛ زیرا هر فرد یا گروهی، بسته به علاقه خود می‌تواند عددی مثل 5 و 6و 7 و 12 و... را معیار قرار دهد و به نتایجی دست یابد؛ بنابراین اطلاق اعجاز برای این نظریه، صحیح به نظر نمی‌رسد و تنها می‌توان آن را شگفتی در تناسب اعداد نامید.
باید افزود که انتظار اعجاز عددی از قرآن، توقعی نابجاست و نمی‌توان پذیرفت که خدای متعال با بندگان خود از طریقی عوام‌فریبانه سخن گفته باشد. اعجاز قرآن در نگاه نخست و برای اعراب جاهلی صدر اسلام و مردمان هنرجوی دورانهای بعد، در زیبایی‌های شگفت‌آور ظاهری و تأثیرگذار آن، اعمّ از بلاغت و هماهنگی‌های صوتی و عددی و... است؛ و در نگاه عمیق و موشکافانه، معارف و دانشهای والای الهی آن.
دریافت کامل مقاله به قلم منصور پهلوان و سعید شفیعی در نشریه پژوهش های قرآن و حدیث دانشگاه تهران
در دهه‌های اخیر یکی از وجوه اعجاز قرآن کریم ـ معجزه همیشه جاوید ـ را اعجاز عددی برشمرده‌اند. عبدالرزاق نوفل یکی از شخصیت‌هایی است که پس از دکتر خلیفه (مصری) در کتب و مقالات متعدد خویش، مدعی وجود معجزه عددی قرآن، به عنوان یکی از وجوه اعجاز علمی قرآن است. در این نوشتار چیستی و ابعاد اعجاز عددی قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر می‌رسد که اعجاز عددی قرآن در موارد ادعا شده، نیاز به بررسی بیشتر دارد، زیرا ادعاهای یاد شده، در برخی موارد صحیح به نظر نمی‌رسد، از این‌رو می‌توان گفت: اعجاز عددی قرآن فقط در برخی از موارد ادعا شده پذیرفتنی است.
دریافت مقاله به قلم محمد مهدی کریمی نیا
یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن، اعجاز عددی است که مورد توجه بسیاری از دانشمندان و قرآن پژوهان قرار گرفته است که باعث شکل گیری دیدگاه های موافق و مخالفی در این مسأله گردیده است.
پژوهش حاضر نخست به مفهوم‌شناسی عدد و تاریخچه آن می‌پردازد و سپس به بررسی اعجاز عددی قرآن با نگاه اعداد به کار رفته در قرآن پرداخته و از 32 مورد اعداد صحیح و 7 مورد اعداد کسری در قرآن یاد می‌کند. در ادامه، ادعای اعجاز ریاضی و عددی در قرآن را بررسی نموده و نظم شگفت‌انگیز ریاضی و اعداد موجود در قرآن را منعکس مینماید، اما اعجاز ریاضی و عددی را نمی‌پذیرد.
دریافت مقاله به قلم مجید معارف و قاسم شهری
یکی از وجوه اعجاز قرآن اعجاز عددی آن است.بدین معنا که حتی در تعداد کاربرد الفاظ آن،دقت و ظرافتی بکار رفته که از عهدهٔ بشر معمولی خارج است. تعداد بعضی الفاظ با وضعیت طبیعی مسمای آنها در عالم خارج ارتباط دارد و تعداد برخی دیگر،با الفاظ دیگری که نوعی ارتباط از قبیل همانندی و تضاد میان آنها برقرار است،تناسب دارد.این مساله اگرچه در گذشته،توجه برخی از دانشمندان علوم قرآنی را به خود جلب نموده بود، ولی ظهور و بروز اساسی آن، در عصر حاضر است که عصر پیشرفت ماشینهای الکترونیکی دقیق است.
دریافت مقاله به قلم پریچهر ساروی در نشریه بینات
قرآن کریم برخوردار از وجوه مختلف اعجاز بیانى، تشریعى، علمى اخبار غیبى، آفرینشهاى هنرى و... مىباشد. اما در عین حال عالمان و اندیشمندان قرآنى بر این باورند که وجوه اعجاز قرآن تنها منحصر به این وجوه نمىباشد و این راه به روى همه انسانها گشوده است تا با تدبر و تأمل بیشتر در قرآن وجوه دیگرى از اعجاز آن را آشکار سازند. یکى از مباحثى که در قرن اخیر از سوى بعضى قرآن پژوهان مطرح شده است، نظریه «اعجاز عددى و نظم ریاضى» است. این نظریه که بیانگر نظم اعجاز گونه عددى و ریاضى قرآن است، براى اولین بار توسط دکتر رشاد خلیفه در سال 1972 (1351 ش) مطرح گردید. طرح این نظریه مورد توجه و استقبال قرآن پژوهان قرار گرفت. به گونهاى که موارد بسیارى بر تحقیقات او افزوده شد. تا جایى که امروزه دهها کتاب و مقاله در این زمینه نوشته شده است.
در این نوشتار بر آنیم تا این نظریه را در سه بخش: اعجاز عدد 19، حروف مقطعه و ارتباط با عدد 19 و تناسب در تکرار الفاظ قرآن مورد بررسى قرار داده و دیدگاه موافقان و مخالفان و نظر نهایى در این زمینه را بیان نماییم.
دریافت مقاله به قلم مجتبی نوروزی در نشریه پژوهش های قرآنی
یکی از راه های انتخاب موضوع پایان نامه، آشنایی با پایان نامه های تدوین شده است، لیست زیر برگرفته از سایت دانشگاه فردوسی مشهد، (با حذف اسامی اساتید و دانشجویان) در رشته علوم قرآن و حدیث است که در مقطع دکتری (PHD) در سال های اخیر دفاع شده اند و می تواند الگویی برای انتخاب موضوعات باشند. این عناوین در ادامه بخش اول و بخش دوم موضوعات پایان نامه کارشناسی ارشد معرفی می گردد.
عناوین به ترتیب حروف الفبا است و توضیح، تحلیل و نقد این عناوین هم مجالی دیگر می طلبد.
یکی از راه های انتخاب موضوع پایان نامه، آشنایی با پایان نامه های تدوین شده است، لیست زیر برگرفته از سایت دانشگاه فردوسی مشهد، (با حذف اسامی اساتید و دانشجویان) در رشته علوم قرآن و حدیث است که در مقطع ارشد در سال های اخیر دفاع شده اند و می تواند الگویی برای انتخاب موضوعات باشند. در برخی موضوعات مشابه (مثلا بررسی آرای تفسیری صحابه و تابعان)، فقط به یک پایان نامه اکتفا شده است.
در ادامه مباحث بخش اول، عناوین بخش دوم پایان نامه ها به ترتیب حروف الفبا تقدیم می گردد. (توضیح، تحلیل و نقد این عناوین هم مجالی دیگر می طلبد).
ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت امام جواد علیه السلام، حدیثی ناب از آن حضرت تقدیم می گردد:
امام جواد علیه السلام فرمودند:
تأخیر در توبه، خود را فریب دادن است
و امروز و فردا کردن زیاد، باعث سرگردانى است
و پیامد عذرتراشى براى خدا، هلاکت است
و پافشارى بر گناه در اثر آسوده خاطر بودن، از مکر خداست «و از مکر خدا آسوده خاطر نباشد مگر کسانى که زیانکارند». (تحف العقول ؛ ترجمه حسن زاده ؛ ص827)
قَالَ علیه السلام تَأْخِیرُ التَّوْبَةِ اغْتِرَارٌ وَ طُولُ التَّسْوِیفِ حَیْرَةٌ وَ الِاعْتِلَالُ عَلَى اللَّهِ هَلَکَةٌ وَ الْإِصْرَارُ عَلَى الذَّنْبِ أَمْنٌ لِمَکْرِ اللَّهِ- فَلا یَأْمَنُ مَکْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ «الاعراف: 99» (تحف العقول ؛ص456)
