قدرت استنباط

 

پدرم بر درس خواندن ما به طور مستمر نظارت می کرد، ما را گاه با تشویق و گاه با تندی، به آن ترغیب می کرد، من همیشه تسلیم روش پدر و مجری خواست او بودم.

هرگاه در مورد درسی که می خواندم اظهار نظر می کردم، پدرم خیلی خوشحال می شد و به من که چهارده پانزده ساله بودم می گفت: تو مجتهدی و قدرت استنباط داری.

با برادرم مباحثه می کردم، پس از مباحثه، پدرم ما را اتاق خود می خواند، از ما پرسش می کرد و آنچه را نتوانسته بودیم بفهمیم برایمان توضیح می داد.

 

منبع: «خون دلی که لعل شد» (خاطرات حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی) از زندان ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی)، صفحه 28

تعطیلی تابستانی

 

پدرم ما را عادت داده بود که هیچ فرصتی را از دست ندهیم و هیچ روزی را بدون بهره گیری از درس و مباحثه نگذرانیم. ایشان از فرصت تعطیلی درس حوزه در ایام محرم و همچنین ماه های تابستان هم بهره می گرفت.

 

در هفت روز اول ماه محرم برای من درس می گفت و سه روز بعد از آن را به مجالس روضه امام حسین علیه السلام می رفت، چیزی را به نام «تعطیلی تابستانی» قبول نداشت و می گفت: ما در نجف علی رغم هوای طاقت فرسا و گرمای سخت، درسمان را ادامه می دادیم؛ بنابراین تابستان ها در مشهد چرا باید درس و تحصیل تعطیل شود؟!

مُطوَّل را در ماه های تعطیل تابستان خواندم.

 

منبع: «خون دلی که لعل شد» (خاطرات حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی) از زندان ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی)، صفحه 25

کفش

 

این معلم به ما خیلی توجه می کرد و ما را سمت چپ خود می نشاند، ما همواره مورد توجه او بودیم. من و برادرم در این مکتب درس «عم جزء» را شروع کردیم ... آنچه امروز از این مکتب در حافظه ام مانده، تندی و خشونت این مرد، و سرما و تاریکی است. من راه خانه تا محل درس را با کفشی طی می کردم که سوراخ بود و در زمستان از سوراخ آن، آب و گِل وارد می شد و پایم را گلی می کرد.

 

منبع: «خون دلی که لعل شد» (خاطرات حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی) از زندان ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی)، صفحه 12

نگاه مختصر قرآنی به وظیفه امت اسلامی: قوی شدن

 

مقام معظم رهبری، در خطبه های نماز جمعه این هفته، وظیفه ملت ایران را قوی شدن دانستند و فرمودند:

 

«من در یک کلمه عرض میکنم: ملّت عزیز ایران باید همّتشان این باشد که قوی بشوند.  تنها راه در پیش پای ملّت ایران عبارت است از قوی شدن؛ باید تلاش کنیم قوی بشویم ... ما بحمدالله دارای قدرتیم و به توفیق الهی قوی‌تر هم خواهیم شد. البتّه قدرت فقط قدرت نظامی نیست؛ قدرت، قدرت نظامی نیست؛ اقتصاد کشور باید قوی شود، وابستگی به نفت بایستی تمام بشود، نجات پیدا کنیم از وابستگی اقتصادمان به نفت؛ جهش علمی و فنّاوری باید ادامه پیدا کند؛ پشتوانه‌ی همه‌ی اینها هم حضور مردم عزیزمان در صحنه است. باید ملّت ایران و مسئولین کشور تلاششان برای قوی شدن کشور و قوی شدن ملّت باشد، با اتّحاد، با حضور، با صبر و استقامت و با کار سخت و پرهیز از تنبلی؛ این اگر [محقّق] شد، به توفیق الهی، به فضل الهی، ملّت ایران در آینده‌ی نه چندان دوری آنچنان خواهد شد که دشمنان حتّی جرئت تهدید هم پیدا نکنند».

 (خطبه های نماز جمعه 27 دی ماه 1398)

 

 

نگاه قرآنی به موضوع بیانگر رویکرد قرآنی معظم له در تعیین سیاست کلی نظام است؛ قرآن کریم به همه مسلمانان دستور می دهد که در برابر دشمنان هر اندازه در توان دارند «قوة» آماده کنند: وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ (سوره انفال آیه 60).

مراد از آیه: آماده کردن هر نوع نیروی مادی و معنوی است (قطب‌الدین راوندى، ‏ فقه القرآن‏، ج ۱، ص ۳۳۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۷، ص ۲۲).

برخی از مصادیق قوة در روایات:

• هر نوع سلاح (قمى، ‏ تفسیر القمی‏، ج ۱، ص ۲۷۹)
• تیر جنگی (کلینى، کافی چاپ اسلامیه، ج ۹، ص ۴۶۸)
• شمشیر و سپر (عیاشى، تفسیر عیاشی‏، ج ۲، ص ۶۶)
• خضاب کردن موهای سروصورت (ابن‌بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۲۳) که نوعی جنگ روانی علیه دشمن محسوب می‌شود.

 

البته فقط تجهیزات مادی و پیشرفته‌ترین سلاح‌های هر زمان به عنوان یک وظیفه قطعی اسلامی برای پیشگیری کافی نیست (مکارم شیرازی، ۱۳۷۴، ج ۷، ص ۲۲)، بلکه علاوه بر تدابیر پیشگیرانه ذکرشده،

تلاوت مادر

 

زادگاه مادرم نجف است. ایشان لهجه عربی داشت. در کودکی با لهجه عربیِ نجفی حرف می زده است. با قرآن آشنا بود، قرآن را خوب و با صدایی جالب تلاوت می کرد.

 

در اواخر عمر صدایش گرفته بود و من صدای خوش او را به یاد می آوردم. بر قرائت کلام الله مجید با قرآن اهدایی پدرش مداومت روزانه داشت.

شیوه قرائت ایشان، ما را در آن کم سن و سالی به خود جذب می کرد. پیرامونش گرد می آمدیم و به تلاوتش گوش می کردیم، ایشان هم از فرصت استفاده می کرد ، معانی برخی آیات را برای ما به فارسی ترجمه می کرد و داستان های پیامبران را برایمان باز می گفت ...

 

حدیثی می گفت، پدر به ایشان اعتراض می کرد که به این حدیث تاکنون برنخورده است، اما ایشان منبع حدیث را برای پدر ذکر می کرد. همچون پدر، مناعت طبع داشت. از ناداری خود هرگز با کسی سخنی نمی گفت. همیشه رنج خود را به شیوه های گوناگون پوشیده میداشت.

 

منبع: «خون دلی که لعل شد» (خاطرات حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی) از زندان ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی)، صفحه 8 و 9

مَرد اوغول

 

حیدربابا ، مرد اوغوللار دوغگینان

نامردلرین بورونلارین اوغگینان

گدیکلرده قوردلاری توت ، بوغگینان

قوی قوزولار آیین شایین اوتلاسین

قویونلارون قویروقلارین قاتلاسین

 

 

مردانِ مرد زاید از چون تو کوهِ نور‬

‫نامرد را بگیر و بکن زیر خاکِ گور‬

چشمانِ گرگِ گردنه را کور کن به زور‬

‫بگذار برّه های تو آسوده تر چرند‬

‫وان گلّه های فربه تو دُنبه پرورند‬

 

(ترجمه بهروز ثروتیان)

بررسی اجمالی حکم (فقهی) حادثه هواپیمای اکراینی

 

مقدمه

در باره هواپیمای اکراینی که در شرایط جنگی توسط نیروهای خودی ساقط شد (18 دی ماه 1398) مطالب زیاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بیان شده است، برخی از این مطالب قابل استفاده و برخی دیگر موج سواری تعدادی بود که از سپاه کینه به دل دارند، برخی نیز ناخواسته وارد این جریان شدند، سختی جریان هم برای افرادی که عزیزان خود را از دست داده بودند دشوار بود، هم برای مردم و هم برای عزیزان پدافند هوایی که بارها آرزوی مرگ می کردند: یَا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هَذَا وَکُنتُ نَسْیًا مَّنسِیًّا (سوره مریم: آیه 23) اى کاش پیش از این مرده بودم و یکسر فراموش شده بودم.

بی شک صدور حکم در باره این پرونده با توجه به پیچیدگی های خاص، به این سادگی میسر نیست، علاوه بر اینکه برای رعایت اصول امنیتی نظامی خیلی از مسائل نیز به صورت طبقه بندی شده در اختیار عموم قرار می گیرد و حق هم همان است که در برابر دشمن نمی توان پرده از همه جزئیات برداشت، اما با توجه به مباحثی که سردار حاجی زاده در تلویزیون فرمودند، در این نوشتار نکاتی – به صورت اولیه و فرضیه - مطرح می شود. حکم فقهی مسئله بر اساس این فرض مورد بررسی قرار می گیرد که این هواپیما بر اثر خطای انسانی نیروهای خودی ساقط شده است. (بنابراین اگر فرضیه جنگ الکترونیک و سایر موارد مشابه پیش آید حکم تغییر خواهد کرد).  

 

قاعده فقهی احسان

در فقه قاعده ای مطرح است به نام «قاعده احسان» که علاوه بر روایات از آیه زیر استخراج شده است: «ما عَلَى الْمُحْسِنِینَ مِنْ سَبِیلٍ» (توبه: 91) بر افراد نیکوکار هیچ سبیلى نیست. (دلایل عقلی و اجماع فقها نیز از مبانی دیگر این قاعده محسوب می شوند).

منظور از این قاعده این است که هرگاه کسى به انگیزه خدمت و نیکوکارى به دیگران، موجب ورود خسارت به آنان شود، اقدامش مسئولیت آور نیست.

 

بررسی واژه هاى به کار رفته در آیه

- الْمُحْسِنِینَ . این کلمه جمع «محسن» است و چون جمع محلّى به الف و لام است، افاده عموم مى کند، یعنی همه نیکوکاران.

احسان به معناى انجام دادن عمل نیکو، اعم از قول یا فعل، نسبت به دیگرى است؛ خواه این عمل، رساندن مالى به دیگران باشد و یا ارائه خدمات نیکوى دیگر. احسان ممکن است از طریق دفع ضرر مالى یا معنوى از شخص دیگر نیز محقق شود.

سلاحی برای شکستن امواج طوفان‌ها و فتنه‏ ها

 امام خمینی (رحمه الله):

 

«من مجدداً به همه ملت بزرگوار ایران و مسئولین عرض مى‏ کنم چه در جنگ و چه در صلح بزرگ‌ترین ساده ‏اندیشى این است که تصور کنیم جهانخواران خصوصاً امریکا و شوروى‏ از ما و اسلام عزیز دست برداشته‏ اند؛ لحظه ‏اى نباید از کید دشمنان غافل بمانیم. در نهاد و سرشت امریکا و شوروى کینه و دشمنى‏ با اسلام ناب محمدى- صلى اللَّه علیه و آله و سلم- موج مى ‏زند. باید براى شکستن امواج طوفان‌ها و فتنه‏ ها و جلوگیرى از سیل آفت‌ها به سلاح پولادین صبر و ایمان مسلح شویم‏».

 

(«صحیفه امام‏»،  ج 21، ص 194 و 195).

امتحان های سخت الهی

به دلایل شخصی، قصد انتشار مطلب نداشتم، حتی برای مدتی نیز وبلاگ را غیر فعال کردم ولی اوضاع کنونی (شهادت شهید سلیمانی، انتقام موشکی سپاه، صداقت سردار حاجی زاده و...) به گونه ای بود که ضرورت انتشار برخی مطالب را ایجاب می کرد (و خود آزمایشی بزرگ است).

 

امام علی علیه السلام در ابتدای خلافت خود با اشاره به اتفاق های پیش روی امت اسلامی،  سختی آزمایش های امت اسلامی را چنین به تصویر کشیده است:

«آن چه مى ‏گویم به عهده مى ‏گیرم، و خود به آن پاى بندم، کسى که عبرت‏ها براى او آشکار شود، و از عذاب آن پند گیرد، تقوا و خویشتن دارى او را از سقوط در شبهات نگه مى‏ دارد.

 آگاه باشید، تیره روزى ‏ها و آزمایش‏ها، همانند زمان بعثت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم بار دیگر به شما روى آورد. سوگند به خدایى که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را به حق مبعوث کرد، سخت آزمایش مى ‏شوید، چون دانه‏ اى که در غربال ریزند، یا غذایى که در دیگ گذارند! به هم خواهید ریخت، زیر و رو خواهید شد، تا آن که پایین به بالا، و بالا به پایین رود».

(نهج  البلاغه، خطبه 16، ترجمه دشتی)

 

ذِمَّتِی بِمَا أَقُولُ رَهِینَةٌ وَ أَنَا بِهِ زَعِیمٌ‏ إِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ عَمَّا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْمَثُلَاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوَى عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهَاتِ أَلَا وَ إِنَّ بَلِیَّتَکُمْ قَدْ عَادَتْ کَهَیْئَتِهَا یَوْمَ بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) وَ الَّذِی بَعَثَهُ بِالْحَقِّ لَتُبَلْبَلُنَّ بَلْبَلَةً وَ لَتُغَرْبَلُنَ‏ غَرْبَلَةً وَ لَتُسَاطُنَّ سَوْطَ الْقِدْرِ حَتَّى یَعُودَ أَسْفَلُکُمْ أَعْلَاکُمْ وَ أَعْلَاکُمْ أَسْفَلَکُمْ.

 

پیش بینی (پیش گویی) آن حضرت از آزمایش سخت امت اسلامی که در آن پیش بینی حضرت چنین به وقوع پیوسته است:

 تعدادی از صحابه، در جنگ جمل رو در روی ولی خود می ایستند که چرا با صحابه جنگ می کند (با اینکه علی علیه السلام خود از صحابه و برترین آنهاست).

تعدادی با مکر معاویه و عمر بن عاص، عمار و مالک اشتر را شهید می کنند و علی را مقصر شهادت می دانند

تعدادی از متحجران خوارج، حکمیت را به حضرت تحمیل می کنند و باز خود حضرت را مقصر می دانند

خوش به حال کسانی که مسیر حق و صراط مستقیم را بشناسند و تا آخرین دقایق پیش مولای خود باقی بمانند و با مکر معاویه صفتان و نیرنگ عمر و عاص ها، حکمیت را بر مولای خود تحمیل نکنند.

همه شهادت سردار سلیمانی را که با تیر مستقیم دشمن عنود به شکلی ناجوانمردانه به شهادت رسید محکوم کردند. مراقب باشیم که با تیر خودی کسی را شهید نکنیم...

پایداری و صلابت مادر

 

نکات اولیه قرائت قرآن و قواعد زبان عربی را از مادر آموختم؛ کما اینکه روح دلیری و نستوهی را نیز او در من دمید. مادر به خاطر بازداشتهای پیاپی من و حملات ساواک به منزل، رنج بسیار کشید؛ اما در برابر دژخیمان مهاجم، با پایداری و صلابت می ایستاد؛ جوابشان را می داد و با آنها مجادله می کرد. او حتی مشوق من در ادامه این راه پردردسر نیز بود.

 

منبع: «خون دلی که لعل شد» (خاطرات حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی) از زندان ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی)، صفحه  9

از جوانان خام چه توقعی است؟

 

عبدالله حیرت زده به عبدالاعلی و ربیع نگریست، حالا تقریبا همه اهل بازار به گرد آنها جمع شده بودند. عبدالله گفت: آیا به راستی تو قصد کوفه کرده ای؟

عبدالاعلی گفت: و خوشحال می شوم اگر عبدالله در این سفر همراه من باشد ...

 

عبد الله گفت: وقتی بزرگان قومی صلاح مردم خویش را نمی دانند و به راحتی بیعت خود را با خلیفه می شکنند، از جوانان خام قبیله چه توقعی است؟

 

عبدالاعلی پاسخ داد، اما رو به جماعت. گفت:

چه باک از این که جوانان هدایت گر پیران شوند. هم شجاعتشان بیشتر است ، هم تصمیم شان استوارتر.

 

منبع: نامیرا، صفحه 154

دو فضیلت حضرت فاطمه زهرا علیها السلام در منابع اهل تسنن

 

الف: فاطمه پاره تن پیامبر

عَنْ الْمِسْوَرِ بْنِ مَخْرَمَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: «فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی‏، فَمَنْ أَغْضَبَهَا أَغْضَبَنِی» (صحیح بخاری چاپ مصر، ج6، ص 121)

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: فاطمه پاره تن من است هر کس او را به خشم آورد، مرا خشمگین کرده است.

 

ب: فاطمه سرور زنان بهشتی

وَ قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ سَلَّمَ: فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ‏ الْجَنَّةِ. (صحیح البخاری ، چاپ مصر، ج‏6 ، ص141)

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: فاطمه سرور زنان اهل بهشت است.

مطالعه بیشتر: در مقاله «حضرت فاطمه علیها السلام در صحیح بخاری»

پس ما را هم در این لذت بی نصیب نگذار

 

سلیمه در نخلستانی در کوفه به دنبال هانی می گشت. چند کارگر مشغول آبیاری و رسیدگی به نخل ها بودند. یکی از آنها با دیدن سلیمه سلام کرد. سلیمه پاسخ داد و سراغ هانی را گرفت و گفت: هانی در خانه نبود، عمه ام گفت که به نخلستان آمده است.

کارگر گفت: آری همان جا، پای چاه است.

 

سلیمه دوباره به راه افتاد و در نزدیکی چاه، هانی را دید که با دلو از چاه آب می کشید. جلوتر رفت و سلام کرد، هانی گفت:

سلام به عروس مذحج، باز هم پدرت تو را به کاری واداشته که از آن گریخته ای؟

سلیمه گفت: خوشبختانه چند وقت است که امور کوفه مرا از دید پنهان داشته

هانی گفت: پس در این آفتاب، این جا چه می کنی؟

سلیمه گفت: شما با دهان روزه و آفتاب داغ، پای چاه چه می کنید؟

 

هانی گفت: کار کردن، لذت روزه را دو چندان می کند.

دلو پر از آب را بیرون کشید و خواست تا نهر پای نخل ها ببرد که سلیمه دلو را از دست هانی گرفت و گفت: پس  ما هم در این لذت بی نصیب نگذار

 

منبع: نامیرا، صفحه 80 و 81

شهادت گمشده بنده مؤمن

  بخشی از دعای مقام معظم رهبری در اقامه نماز بر سردار شهید حاج قاسم سلیمانی:

 

والحقنا بهم وارزقنا الشهادة فی سبیلک یا مولای

(و ما را به آنان ملحق و شهادت در راه خودت را روزی‌مان کن سرورم)

الحمد لله الذی اکرم المستشهدین فی سبیله

شکر خدایی را که شهدای راه خود را گرامی داشت

الحمد لله الذی  رزقنا الشهادة فی سبیله 

شکر خدایی را که شهادت در راه خودش را روزی ما کرد

 

 مرگ که همان رسیدن به بارگاه محبوب است، گمشده عبد است. عبدِ واقعی تمام تمنایش رسیدن به وصال محبوبش، آن هم با ریخته شدن خونش در راه اوست. به همین دلیل در ادعیه مختلف از ائمه هدی علیهم السلام وارد شده است که آرزوی شهادت داشتند. 

 

یکی از دعاهای امام صادق علیه السلام در شب های ماه مبارک رمضان این دعا بوده است: وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ وَفَاتِی‏ قَتْلًا فِی سَبِیلِک‏ (کافی چاپ دار الحدیث، ج7 ص 402) خدایا از تو می خواهم که مرگ من را شهادت در راه خودت قرار دهی.

 

منبع: «نگاهی به رابطه عبد و مولا»، علیرضا پناهیان، صفحه 56