نشانه های تمدن در قرآن

مقاله مشترک با دانشجوی محترم آقای رضا عباس زاده (دانشجوی کارشناسی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم)

پذیرفته در سومین همایش پیشرفت های نوین در عرصه علم و فرا علم (سال 1399)

 

چکیده:

نشانه‌های زیادی در ارتباط با تمدن در قرآن آمده است. پژوهشگر با وارسی هایی که انجام داده، قادر به یافتن ویزگی های بارزی از تمدن که در قرآن آمده شده است، که این ویژگی ها عبارتند از: ارتباطات، وجود حکومت، قدرت، علم، کشاورزی، صنعت، عمران و هنر. پژوهشگر با روش تحلیلی توصیفی همچنین با مراجعه با منابع کتاب خانه ای و با استفاده از فیش برداری اقدام به تبیین این ویژگی ها کرده است. در اینجا مسئله اساسی که در باره تمدن ها مطرح میگردد این است که؛ زمانی تمدن قدرتمندی شکل میگیرد که همه این موارد در کنار هم به عالی ترین شکل ممکن قرارگیرند و تمدن قدرتمند در سایه این ویژگی ها معنا پیدا میکند و به عنوان مسئله مهمی در بررسی های انجام شده مطرح میگردد. مسئله تمدن همواره در مطالعه گذشتگان از مسائل اصلی بررسی ها و پژوهش ها بوده و هست، که در این پژوهش سعی شده به بررسی این مهم از منظر قرآن پرداخته شود. هدف از این تحقیق این است که به مخاطب در زمینه شناخت هرچه بهتر نشانه های تمدن و علی الخصوص نشانه های آن از منظر قرآن کمک کند و اهمیت بررسی تمدن ها را که در قرآن نیز با عنوان مطالعه گذشتگان و عبرت آموزی از سرگذشت آنان آمده، نشان دهد.

واژگان کلیدی: تمدن، قرآن، نشانه های تمدن
 

دریافت متن کامل مقاله «نشانه های تمدن ها در قرآن»
 

ارزشش همین است که خودم بدوزم

 یک روز شلوارم حین مانور پاره شد؛ آن قدر که مجبور شدم آن را در بیاورم و بادگیر بپوشم. از بچه ها سراغ نخ و سوزن گرفتم؛ کسی نداشت، صبح روز بعد که از خواب بیدار شدم، دیدم شلوارم دوخته شده بالای سرم است. از حاجی رحیمی که کنارش می خوابیدم، پرسیدم:

- حاجی کی دوخته؟ شما زحمت کشیده اید؟

 - آره پسرم

 خواستم دستش را ببوسم، نگذاشت و گفت:

- کاری نکرده ام ... کار کوچکی بود. ارزش گفتن ندارد. بچه ها هر وقت کار خیاطی داشته باشند به من می دهند ....

 - حاجی، اگر  نخ و سوزن را می دادید، خودم می دوختم ...

خندان گفت: ارزشش همین است که خودم بدوزم. خوشحال می شوم برای یک رزمنده کاری بکنم.
 

منبع: برگزیده هایی از کتاب «دسته یک؛ بازروایی خاطرات شب عملیات»؛ گردآورنده: اصغر کاظمی؛ تهران، سوره مهر، چاپ دهم: 1388. راوی بهنام باقری، ص 501 - 502

  
نکات دیگری از کتاب «دسته یک»
 

ایزوتسو و شیوه تحلیل متن قرآن

 

 از تحقیقات کلاسی دوران دانشجویی

 

ایزوتسو  و  شیوه تحلیل متن قرآن

(بررسی دو کتاب ایزوتسو: خدا و انسان در قرآن؛ مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن) 

 

چکیده

ایزوتسو یکی از اندیشمندانی است که روش ویژه ای برای تبیین معانی واژگان قرآن ارائه کرده است. وی در دو کتاب «خدا و انسان در قرآن» و «مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن» در پی اثبات روش خاص واژه شناسی قرآن بر مبنای کاربردهای مختلف واژه ها در قرآن با توجه به واژگان همطراز است، همچنین ایزوتسو به فضای خاص شکل گیری واژگان در فرهنگ جاهلی و محوربودن خدا و انسان در آموزه های قرآنی تأکید می ورزد. نوشتار حاضر در پی بررسی توصیفی دو کتاب نامبرده است که پس از معرفی اجمالی ایزوتسو، زندگانی و آثار وی، به تشریح اجمالی کتاب ها پرداخته و با ذکر پیش فرض های ایزوتسو، سه نکته کلیدی روش واژه شناسی وی را تبیین کرده است که عبارتند از: کلمات کلیدی، کلمات کانونی و روش تجریه و تحلیل معنایی که در مورد اخیر به ذکر هفت روش ایزوتسو در معناشناسی اشاره کرده است. البته ذکر نقدهای موردی و کلی برای روش ایزوتسو، همچنین ارائه پیشنهادات پژوهشی برای تکمیل مطالعات «ایزوتسوشناسی» از قلم نیفتاده است.

واژگان کلیدی: ایزوتسو، کلمات کلیدی، کلمات کانونی، حوزه معنایی، روش تجزیه و تحلیل معنایی، معنا شناسی

 

دریافت متن کامل مقاله «ایزوتسو و شیوه تحلیل متن قرآن»

 

 

سرعت یا کیفیت؟

 در نگاه اسلام، انجام درست و دقیق کارها نه‌تنها یک مهارت حرفه‌ای، بلکه عبادتی الهی شمرده می‌شود. در این متن کوتاه، به دو حدیث زیبا  از وجود مقدس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امام علی (علیه السلام) می‌پردازیم که هر دانشجو و پژوهشگری باید آن را فراموش نکند:

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:

«إِنَّ اللّهَ تَعالى یُحِبُّ إذا عَمِلَ أحَدُکُم عَمَلاً أن یُتقِنَهُ» (نهج الفصاحة ص 305)
خداوند متعال دوست دارد که هرگاه یکی از شما کاری انجام می‌دهد، آن را درست و بی‌عیب انجام دهد.

و امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نیز توصیه می‌کنند:

«لا تَطلُب سُرعَةَ العَمَلِ، وَاطلُب تَجویدَهُ» (شرح نهج‌البلاغة ابن ابی الحدید، ج۲۰، ص۲۶۷)
در پی شتاب در کار مباش، بلکه در پی نیک و دقیق انجام دادن آن باش. 

 بر اساس احادیث فوق خداوند نه به کمیت کارها، که به کیفیت در آن نظر دارد. یک تحقیق کوچک اما دقیق، یک مقاله مختصر اما بی‌غلط، یا یک پروژه دانشجویی که با دقت و وسواس علمی انجام شده باشد، در پیشگاه الهی محبوبیت ویژه‌ای دارد. این نگاه، ارزش کار علمی ما را از یک فعالیت صرفاً مدرکی، به یک عمل خداپسندانه ارتقا می‌دهد. بنابراین:

• به جای عجله در جمع‌آوری داده‌ها، بر دقت آن‌ها تمرکز کنیم.

• به جای تکمیل سریع فصل‌های پایان‌نامه، روی تحلیل عمیق و نگارش صحیح وقت بگذاریم.

• به جای افزایش تعداد مقالات، بر غنای محتوایی و رعایت اخلاق پژوهش تأکید داشته باشیم.

   

از اشتباه نابغه‌ها تا قانون طلایی موفقیت

 
در دنیای پرشتاب امروز که «چندکاری» و انجام کارهای همزمان به یک ارزش تبدیل شده، بسیاری از ما - چه دانشجو و چه جوان جویای موفقیت - در گرداب فعالیت‌های متعدد و گاه متضاد غرق شده‌ایم. اما آیا این «همه‌کار بودن» واقعاً نقطه قوت است یا ضعفی مهلک که نقشه‌ها و تلاش‌هایمان را به شکست می‌کشاند؟ چرا با وجود استعداد و انرژی زیاد، اغلب به نتیجه چشمگیر و پایداری نمی‌رسیم؟

پاسخ این پرسش را می‌توان در کلامی ژرف از امام علی (علیه السلام) جستجو کرد که فرمودند: «مَنْ أَوْمَأَ إِلَى مُتَفَاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِیَلُ» (نهج البلاغه، حکمت ۴۰۳)

 

 «کسی که به کارهای مختلف بپردازد، نقشه‌ها و تدبیرهایش به جایی نمی‌رسد.»
 

تأکید امیرالمؤمنین بر تمرکز و پرهیز از پراکندگی، در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) به یکی از یاران خاصش به نام «فضیل بن یسار» نیز تکرار شده است:  «إِنَّهُ مَنْ کَانَ هَمُّهُ هَمّاً وَاحِداً کَفَاهُ اللَّهُ هَمَّهُ، وَ مَنْ تَشَعَّبَتْ بِهِ الْهُمُومُ لَمْ یُبَالِ اللَّهُ فِی أَیِّ وَادٍ هَلَکَ» (الکافی، ج 3، ص 621)

 

«هر که همّ و هدفش یکی باشد، خداوند گرفتاری‌اش را کفایت می‌کند؛ اما کسی که همّ‌های گوناگون او را به هر سو بکشاند، خداوند باکی ندارد که در چه وادی‌ای هلاک گردد.»

 

اعتراف یک نابغه

 شیخ بهایی، دانشمند نامدار نیز با تجربه‌ای عملی به این حقیقت اعتراف می‌کند:  «غَلَبتُ کُلَّ ذِی فُنونٍ وَغَلَبَنِی ذُو فَنٍّ وَاحِدٍ»

 «بر تمام دانشمندانی که مانند من در علوم مختلف کار کرده بودند، غلبه کردم؛ اما دانشمندی که تنها در یک علم فعالیت داشت، بر من غلبه نمود.»

 این سخن، مصداق عینی این اصل است که عمق‌بخشی در یک حوزه، بسیار کارآمدتر از سطحی‌نگری در زمینه‌های متعدد است. پس اگر به دنبال «راز موفقیت» هستید، فراموش نکنید:

 

 «کلید پیروزی، نه در انباشتن کارها، که در انتخاب مسیری واحد و تخصیص تمام همت به آن است.»

  

 برای مطالعه بیشتر: پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج‏15، ص 283 - 286

  

دعای امام سجاد علیه السلام برای مرزداران

 
امام زین العابدین علیه السلام در دعای 27 صحیفه سجادیه، به مرزداران دعا کرده است، ترجمه بخشی از دعای آن حضرت چنین است: 
 
بخشی از ترجمه دعا:
 
✅خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست 
و به عزّتت مرزهای مسلمانان را محکم و استوار ساز 
و با نیرویت نگهبانان مرزها را توانایی بخش
و عطایای آنان را به توانگری‌ات کامل و سرشار کن.
 
✅خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و
 تعدادشان را بیافزا 
و سلاحشان را تیز و برّا کن 
و اطراف و جوانبشان را محکم و نفوذناپذیر ساز 
و جمعشان را به هم پیوند ده و
 کارشان را رو به راه کن 
و آذوقه آنان را پی‌درپی برسان 
و سختی‌هایشان را به تنهایی کارساز باش 
و به یاری خود نیرومندشان ساز 
و به شکیبایی مددشان ده 
و آنان را در چاره‌جویی، دقّت نظر عنایت کن.
 
✅خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست
 و آنچه را به آن، جاهل‌اند به آنان بشناسان؛ 
و آنچه را نمی‌دانند، به آنان بیاموز؛ 
و آنچه را بینش ندارند، نسبت به آن بینا و آگاهشان کن. 

✅... خدایا! به سبب آن امور، دشمنانشان را در هم شکن 
و دست قدرت آن نابکاران را از ایشان جدا ساز 
و بین دشمن و جنگ افزارشان فاصله انداز 
و بندهای دلشان را از جا بر کن 
و میان آنان و آذوقه‌هایشان دوری انداز 
و در فنون جنگی‌شان سرگردانشان ساز 
و از مقصدشان گمراهشان کن 
و کمک را از آنان بِبُر 
و از تعدادشان بکاه 
و دلشان را از بیم و ترس پر کن 
و قدرتشان را از فعّالیّت برضد مرزداران باز دار 
و زبانشان را از سخن علیه آنان ببند 
و با شکست خوردنشان، گروه پشت سرشان را پراکنده ساز 
و شکست آنان را مایۀ عبرت دیگران کن 
و با خواری و زبونی آنان، آرزوهای کسانی را که پس از آن‌هایند قطع کن
 
✅خدایا! هر مسلمانی که کار اسلام او را نگران کند و گردآمدن مشرکین ضد مسلمین او را به اندوه دچار کند، پس قصد جنگ یا آهنگ جهاد کند، ولی ناتوانی و سستی او را بنشاند و تنگدستی و حاجت او را وادار به کندی و درنگ کند، یا پیش آمدی او را از رفتن به تأخیر اندازد، یا مانعی در برابر اراده‌اش قد علم کند، نامش را در زمرۀ عبادت‌کنندگان بنویس و ثواب مجاهدان را بر او واجب کن و وی را در سلک شهیدان و شایستگان قرار ده. 

 
 

متن کامل دعا و ترجمه آن (استاد انصاریان)

 

 

فیلم قرائت دعا با ترجمه (تلوبیون)

 
 

باز دلم یاد تو افتاد و ...

آخرین سه شنبه

 

در آخرین سه شنبه، دعای توسلی در دسته خوانده شد که با دعاهای قبلی تفاوت داشت. چهارده بند دعای توسل را چهارده نفر از بچه ها خواندند؛ هر کدام یک بند. ... در عملیات والفجر هشت، از دسته ما همین چهارده نفر به شهادت رسیدند، نه یکی کمتر و نه بیشتر.

 

برگزیده هایی از کتاب «دسته یک؛ بازروایی خاطرات شب عملیات»؛ گردآورنده: اصغر کاظمی؛ تهران، سوره مهر، چاپ دهم: 1388، ص 302

 

نکات دیگری از کتاب «دسته یک»

 

و سلام بر شهیدی که ...

 

عشق است

 

 یکی از دوستان ما که یک نسبت سببی هم با ما دارد، ایشان خادم افتخاری حضرت معصومه^{‌سلام‌‌الله‌‌علیها} است. یک روز در هفته آنجا می‌رود و به صورت افتخاری کفشداری انجام می‌دهد. ایشان می‌گفت ده، بیست، سی سال پیش‌تر یک پیرمرد ساده‌ای اینجا به کفشداری می‌آمد و ما هم کفش او را می‌گرفتیم.

 

یکبار که اینجا آمد ایامی بود که یک مقدار جلوترش باران آمده بود و کوچه‌ها گل‌آلود بود. آن‌وقت‌ها همه خیابان‌ها آسفالت نبود، سی سال پیش‌تر، خیلی از کوچه‌ها گِلی بود. زوّار که اینجا می‌آمدند غالباً کفش‌هایشان گِلی بود و آنجا می‌گذاشتند و خاک‌هایش می‌ریخت. این آمد و زیارت کرد و کفشش را که گرفت و پوشید، روی این پیشخوانی که ما کفش‌ها را می‌گذاشتیم یک مقدار از این گل کفش‌های زوّار ریخته بود. ایشان دو دست‌هایش را روی این خاک‌ها زد و به سر و صورتش مالید. ایشان یکی از علمای بزرگ بود ولی من نمی‌شناختم که چه کسی بود؟ در دلم گفتم عجب آخوند ساده‌ای است، خاک کفش زوار که گل‌های کوچه بوده و اینجا آمده، این چقدر ساده است که از این خاک برمی‌دارد و به سر و صورت می‌مالد! بعد از چندی تحقیق کردم که این کیست؟ گفتند این آقای بهجت است.

 

آن کسی که همه ما چیزهایی از کمالات ایشان را شنیدیم، بالاخره ایشان از مراجع بودند و کمالات معنوی یا کراماتی برای ایشان قائل‌اند و ما هم چیزهایی شنیدیم، خاک کفش زوار حضرت معصومه^{‌سلام‌‌الله‌‌علیها} را برای تبرّک به سر و صورتش می‌کشید. این مال چیست؟ فرقش با من این است که معرفت او بیشتر است، او می‌داند حضرت معصومه^{‌سلام‌‌الله‌‌علیها} کیست؛ آن کسی است که به خاطر او زائرانی که به زیارتش می‌روند هم ارزش پیدا می‌کنند، کفششان هم ارزش پیدا می‌کند، خاک کف کفششان هم ارزش پیدا می‌کند. آن خاک، تبرک می‌شود، به سروصورتش می‌کشد چون در این ارتباط، خودش را با حضرت معصومه^{‌سلام‌‌الله‌‌علیها} مرتبط می‌کند. ایشان یک دریای رحمت و نور است، او به این وسیله خودش را به حضرت مربوط می‌کند، چیزی هم از او نمی‌خواهد، خاک که به صورتش مالید کسی به او چیزی داد یا به نیتی کرد که فلانجوری بشود؟! نه، فقط به خاطر اینکه دوست داشت. خاک کفش زوار حضرت معصومه^{‌سلام‌‌الله‌‌علیها} را دوست دارد. اگر بگویند ثواب این از چند سال نماز و روزه بیشتر است، تعجب نکنید چون این معامله نیست، چیزی نمی‌دهد چیزی بگیرد، عشق است.

 منبع: بخشی از سخنرانی آیت الله مصباح یزدی

 

 

دریافت فیلم ارادت عجیب آیت الله بهجت به حضرت معصومه علیها السلام

 

 

زانوهای بابا

 

امروز داشتیم یک دسته از دارو ها را جابجا می کردیم. مامان گفتند ببین روی این کرم ها چی نوشته بلند خواندم کرم ترک پا، کرم ....
دلم تکان خورد دیدم مامان زیر دست‌هایشان بی صدا گریه می کنند.
 
مدت زیادی بود که به خاطر سفرهای زیاد و پشت هم و سفر با ماشین تو جاده‌های سخت زانوهای بابا دردهای زیادی داشت. گاهی حتی نشستن در نماز براشون سخت می‌شد. به زحمت نماز می‌خواندند.
 
این هفته‌های قبل از شهادت، درد پا اذیت می‌کرد. یک دکتری آمده بود چسب درد زده بود. نمی‌دونم چسب درد رو بد زده بود، چسب بد بود یا پوست حاج‌آقا خیلی حساس بود که اطرافش پر از تاول شده بود. کار به اورژانس و پانسمان و...کشید. من با شنیدن این خبر خیلی به‌هم ریختم. از تصور دردی که می‌کشند خیلی اذیت بودیم. حساسیت فصلی پوستی هم اضافه شده بود. پاشنه پاشون ترک می‌زد. این همه کرم برای همان بود.
وقتی می رفتند تبریز هنوز پاشون پانسمان داشت.
پوست حساس لطیف و پانسمان و تاول‌ها همه در چند ثانیه سوخت.
 

 

بعدترها فهمیدیم بخشی از پای ایشان در ورزقان جا مانده بود و دوستانمان همانجا به خاک سپرده‌اند.
پیکر اربا اربا سهم روضه‌های شب هشتم محرم بود برای حاج‌آقا....
ما را بخرد کاش!

منبع: دلنوشته دختر شهید رئیسی

 

عشق روی گل

 

سحر بلبل حکایت با صبا کرد

که عشقِ رویِ گل با ما چه‌ها کرد...

 

  

 

غلامِ همتِ آن نازنینم

که کار خیر بی روی و ریا کرد...

 

 
 

خوشش باد آن نسیمِ صبحگاهی

که دردِ شب نشینان را دوا کرد...

پی نوشت: قبل از طلوع آفتاب، ستارگان یک به یک ناپدید می شوند...