معرفی سخنرانی با موضوع «خانواده حسینی»

 

مطالب علمی دکتر حسین سوزنچی را در مناظره مبانی و محدوده حجاب شرعی با آقای ترکاشوند در موسسه پژوهشی فهیم مطالعه کردم (فایل صوتی مناظره). بعد یک سخنرانی از ایشان در محرم سال 1398 در بندرعباس را شنیدم که در یازده جلسه موضوع «خانواده عاشورایی» را بحث کرده بودند کردند که نکات قابل تاملی دارد.

 

برخی از موضوعات مطرح شده در این سخنرانی ها عبارتند از:

چرایی بحرانی بودن وضعیت خانواده در دوره مدرن
زن در خانواده: زن کوفی، زن غربی، یا زن مومن
خودشکوفایی یا شهرت‌طلبی: حجاب یا خودنمایی؛ حجاب به مثابه پرچم؛
آرمان نهایی: عدالت یا مودت و رحمت
مفهوم حیا برای خودشکوفایی در مقابل خودنمایی
اگر خانواده جدی گرفته شود تمرکز بر حقوق کودک خواهد بود یا احترام والدین؟
تربیت برعهده خانواده است یا نظام
اهمیت اساسی مفهوم برادری در ارتباطات اجتماعی دینی و فهم ارتباط با ولیّ
نقش مرد در خانواده، ولیّ:‌شوهر و پدر؛ مقدمه‌ای برای فهم نقش امام در جامعه
مادری و اهمیت آن

 

لینک دریافت سخنرانی های مربوط به خانواده عاشورایی

نکاتی از این سخنرانی:

رفتار علامه طباطبایی با همسر خود

 

صبیه علّامه طباطبائى، همسر شهید آیةالله قدوسى، مى گوید:

 

رفتار [علامه] با مادرم بسیار احترام آمیز و دوستانه بود. همیشه طورى رفتار مى کردند که گویى مشتاق دیدار مادرم هستند. پدرم همیشه از گذشت و تحمل مادرم تمجید مى کرد و مى گفت که این زن یازده سال و نیم در نجف تحمل هر سختى را کرده است. هشت بچه اش را پس از تولد از دست داده و دم نزده [است ] و در همه این مدت من مشغول درس خواندن بودم و او تنها در خانه.

 

در خانه اصلًا مایل نبودند کارهاى شخصى شان را کس دیگرى انجام دهد. بر سر آوردن رختخواب همیشه مسابقه بود. پدرم سعى مى کردند زودتر از همه این کار را انجام دهند و مادرم هم سعى مى کرد پیش دستى کند. حتى این اواخر که بیمار بودند و من به خانه شان مى رفتم، با آن حالت بیمارى براى ریختن چاى از جاى خود برمى خاستند و اگر من مى گفتم! چرا به من نگفتید که برایتان چایى بیاورم مى گفتند: نه، تو مهمانى. سیّد هم هستى و من نباید به تو دستور بدهم.

 

وقتى مادرم مریض مى شد، اصلًا اجازه نمى دادند از بستر بلند شود و کارى انجام دهد. مادر من حدود هفده سال پیش فوت کرده است. پیش از فوت حدود 27 روز در بستر بیمارى بود و در این مدت پدرم از کنار بستر ایشان لحظه اى بلند نشدند. تمام کارهایشان راتعطیل کردند و به مراقبت از او پرداختند. بسیار وفادار و عاطفى بودند. تا سه چهار سال پس از فوت مادرم هرروز سر قبر او مى رفتند و بعد از آن هم که فرصت کمترى داشتند، به طور مرتب دو روز در هفته یعنى دوشنبه ها و پنجشنبه ها بر سر مزار مادرم مى رفتند و ممکن نبود این برنامه را ترک کنند.

 

به طور کلى صاحب اختیار خانه و امور آن را مادرم مى دانستند. مادرم به کارهاى درسى ما و رفت وآمدهایمان رسیدگى مى کرد و همه مسائل را کنترل مى کرد و به قدرى با درایت عمل مى کرد که پدرم با فراغت خاطرِ تمام، به امور علمى خود مى پرداختند.

 

مرزبان وحی و خرد؛ یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبائى قدس سره، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) ، چاپ: اول،  1381 صفحه 98 و 99

 

من این همه صفا و محبت را چگونه مى‏ توانم فراموش کنم

یکى از شاگردان مرحوم علّامه طباطبایی مى گوید:

 
زندگى خانوادگى او بسیار با صفا و صمیمیت بود. در فوت همسرش برخلاف انتظار ما بسیار اشک مى ریخت و محزون و متأثر بود. روزى به ایشان عرض کردم: ما صبر و بردبارى و تحمل مصائب را باید از شما بیاموزیم چرا این چنین متأثر هستید؟ در جواب فرمود:

 
«مرگ حق است. همه باید بمیریم، من براى مرگ همسرم گریه نمى کنم، گریه من از صفا و کدبانوگرى و محبت هاى خانم است، من زندگى پر فراز و نشیبى داشته ام، در نجف اشرف با سختى هایى مواجه مى شدیم، من از حوایج زندگى و چگونگى اداره آن بى اطلاع بودم، اداره زندگى به عهده خانم بود.

در طول مدت زندگى ما هیچ گاه نشد که خانم کارى بکند که من حداقل در دلم بگویم اى کاش این کار را نمى کرد یا کارى را ترک کند که من بگویم کاش این عمل را انجام داده بود. در تمام دوران زندگى هیچ گاه به من نگفت چرا فلان عمل را انجام دادى؟ یا چرا ترک کردى؟

 

مثلًا شما مى دانید که من همیشه در منزل مشغول نوشتن یا مطالعه هستم. معلوم است که خسته مى شوم و احتیاج به استراحت و تجدید نیرو دارم، خانم به این موضوع توجه داشت. سماور ما همیشه روشن بود و چاى آماده بود، در عین حال که به کارهاى منزل اشتغال داشت، هر ساعت یک فنجان چاى مى ریخت و مى آورد در اتاق کار من مى گذاشت و دوباره دنبال کارش مى رفت تا ساعت دیگر ... من این همه صفا و محبت را چگونه مى توانم فراموش کنم».

 
منبع: مرزبان وحى و خرد: یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبائى قدس سره، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) ، چاپ: اول،  1381 صفحه 69

توصیف درس آموز و قدردانی مقام معظم رهبری از همسر مقاوم خود

 

  از باب حق گزاری، باید کمی هم به نقشی که همسرم در زندگی من داشته، اشاره کنم.

 

ایشان - قبل از هر چیز - از یک طمأنینه و آرامش و روحیه قوی برخوردار است؛ لذا با آن که خانه ما بارها مورد یورش دژخیمان واقع شد و با این که من بارها در برابر او بازداشت شدم و حتی در نیمه شب که برای دستگیری من به خانه ریختند، مورد ضرب و جرح واقع شدم - که شرح آن را بعدا خواهم گفت - علی رغم همه اینها، هیچگاه ترسی یا ضعفی یا افسردگی و ملامتی در او مشاهده نکردم.

 

با روحیه ای عالی و قوی در زندان به ملاقات من می آمد . در این ملاقات ها به من اعتماد و اطمینان می داد. هرگز نشد وقتی من در زندان بودم خبر ناراحت کننده ای به من بدهد. به یاد ندارم که مثلا خبر بیماری یکی از فرزندانم را به من داده باشد؛ یا مطلبی را که برایم ناخوشایند باشد، در باره خانواده و بستگان و والدین گفته باشد.

 

همچنین باید به صبر و شکیبایی فراوان او در تحمل سختی و مشقت زندگی در دوران پیش از انقلاب و اصرار او بر ساده زیستی در دوران پس از انقلاب اشاره کنم.

 

بحمدالله خانه ما همواره تا کنون، از زوائد زندگی و زرق و برق های دنیوی - که حتی در خانه های معمولی مردم یافت می شود - به دور مانده است و همسرم در این امر ، بالاترین سهم و مهم ترین نقش را داشته است.

 

درست است که من زندگی ام را به همین شکل آغاز کردم  و همسرم را نیز در این مسیر هدایت کردم و این روحیه را در او زنده کردم؛ اما صادقانه می گویم که او در این زمینه بسیار از من پیشی گرفته است.

 

منبع: «خون دلی که لعل شد» (خاطرات حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی) از زندان ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی)، صفحه 159 و 160

 

ادامه بحث را در اینجا بخوانید

 

 

شاخص های خانواده مطلوب در نگاه امام علی علیه السلام

 

مقاله حاضر با تلاش های دانشجوی محترم آقای محمد تقی زاده در مجموعه مقالات کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمومنین امام علی علیه السلام به چاپ رسیده است.

 

چکیده

خانواده در دین اسلام اهمیت خاصی دارد، از این رو توصیه های متعددی در باره اهمیت، استحکام و نحوه تعامل اعضا ارائه کرده است تا خانواده ای مورد پسند در جامعه شکل بگیرد. بخشی از این ویژگی ها در احادیت امیر مؤمنان حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام نقل شده است. پژوهش حاضر با کمک داده های کتابخانه ای و با گردآوری و تحلیل روایات منقول از آن حضرت، در پی تبیین مهم ترین شاخص های خانواده مطلوب از نگاه امام علی علیه السلام است که در سه حوزه اعتقاد، اخلاق و رفتار سامان یافته است. یافته های پژوهش نشان می دهد، از نگاه حضرت علی علیه السلام ایمان به خدا و برقرار ساختن روحیه الهی و رشد شخصیت معنوی اعضای خانواده بخشی از شاخص های اعتقادی خانواده مطلوب محسوب می شود. توکل، صبر و غیرت از شاخص های اخلاقی و حسن رفتار، همکاری، ساده زیستی، عفو و گذشت از مهم ترین شاخص های رفتاری خانواده مطلوب به شمار می آیند.

واژگان کلیدی: خانواده مطلوب، شاخص، امام علی علیه السلام

 

دریافت متن کامل مقاله «شاخص های خانواده مطلوب در نگاه امام علی علیه السلام»

قاشق سوپ

 

 «شهید محمد جواد یزدانی»

 

در تمام کارها به من کمک می کرد، یادم است یک بار به سختی بیمار شدم چشمانم را  که باز کردم بوی غذا تمام خانه را برداشته بود. صدای محمد جواد به گوشم رسید: بیدار شدی مادر جان؟

 برگشتم و نگاهش کردم، در حالی که ظرف سوپی را در دست داشت کنارم نشست و گفت: ببین پسرت چه کار کرده؟

 گفتم: تو آشپزی کردی؟

 با خنده گفت: مگر اشکالی دارد؟

 گفتم : نه ولی ...

 

 دیگر نگذاشت حرفم را ادامه دهم، قاشق سوپ را به دهانم گذاشت و فقط لبخند زد. آن روز با محبت های محمد جواد درد و رنج بیماری را فراموش کردم.

 

 سیره شهدای دفاع مقدس، ج 12، ص 108

گاهی صدایمان می رفت طبقه پایین

 

خاطره  ای در باره  شهید مهدی باکری:

 

 دیر به دیر می آمد، اما تا پایش را می گذاشت توی خانه، بگو و بخندمان شروع می شد. خانه مان کوچک بود؛ گاهی صدایمان می رفت طبقه پایین. یک روز همسایه پایینی به من گفت: به خدا اینقده دلم می خواهد یک روز که آقا مهدی میاد خونه، لای در خونه تون باز باشه، من ببینم شما دو تا زن و شوهر به هم دیگر چی می گید، این قدر می خندید؟

 

سیره شهدای دفاع مقدس ج12 ، ص 33

کانگورو

 

«شهید گل محمد غزنوی»

 

بیش از حد ناز بچه ها را می کشید. وقتی خانه بود دائم سرگرم بازی با آنها بود. لباس ورزشی اش را طوری به تن می کرد که دو دستش در یک آستین و دو پایش در میان لباس جا می گرفت. آن وقت ادای کانگورو در می آورد و از این طرف خانه به آن طرف می جهید، بچه ها خوشحال بودند، قاه قاه می خندیدند و لحظاتی شاد با پدر می گذراندند.

 

  گاهی وقت ها آنقدر سفارش بچه ها را به من می کرد که ناراحت می شدم. می گفتم: مگر بچه های شما هستند و بچه های من نیستند....

 اما من حریفش نبودم؛ او عاشق بچه ها بود.

 

منبع: سیره شهدای دفاع مقدس، ج 12، ص 31.

هر چه سختی بود با یک نگاهش می رفت

 

خاطره ای در باره  شهید منوچهر مدق:

 

  هر چه سختی بود با یک نگاهش می رفت، همین که جلوی همه بر می گشت و می گفت: «یک موی خانمم را نمی دهم به دنیا، تا آخر عمر نوکرش هستم»، خستگی هایم را می برد.

می دیدم محکم پشتم ایستاده، هیچ وقت با منوچهر بودن برایم عادت نشد، گاهی یادمان می رفت چه شرایطی داریم. بدترین روزها را با هم خوش بودیم. از خنده و شوخی اتاق را می گذاشتیم روی سرمان.

سیره شهدای دفاع مقدس، ج12،  ص 263

 

برخی از زمینه های دشمنی: مسائل خانوادگی و اقتصادی

 

مسائل خانوادگی زمینه دشمنی برخی از همسران و فرزندان نیروهای انقلابی را ایجاد می‌کند که خداوند در این زمینه هشدار داده و دستور به درایت، عفو و گذشت می‌دهد:

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ وَ أَوْلاَدِکُمْ عَدُوّاً لَکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»‌؛ اى کسانى که ایمان آورده‏اید در حقیقت برخى از همسران شما و فرزندان شما دشمن شمایند از آنان بر حذر باشید و اگر ببخشایید و درگذرید و بیامرزید به‌راستی خدا آمرزنده مهربان است (تغابن ۱۴)، فرزند نوح علیه‌السلام (هود ۴۵ و ۴۶) زن لوط و زن نوح (تحریم ۱۰) برخی مصادیق دشمنان خانوادگی در قرآن معرفی‌شده است.

 

مسائل اقتصادی از دیگر زمینه‌های مهم برای بدخواهی دشمن است که نمونه بسیار واضح آن را می‌توان در رفتار منافقان در صدر اسلام دید، فقر برخی از مسلمانان و حتی زندگی تعدادی از آن‌ها در کنار مسجد پیامبر بدون لوازم اولیه (واقدی، الطبقات الکبرى ، ج ۱، ص ۱۹۶ – ۱۹۷؛ بلاذرى‏، أنساب الأشراف ، ج ۱، ص ۲۷۲)، باعث شد تا منافقان گمان کنند اگر کمک مالی به این افراد صورت نگیرد از اطراف پیامبر دور شده و اسلام نابود خواهد شد، قرآن کریم برنامه آن‌ها را نقل و سپس به آن پاسخ می‌دهد: «هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنفِقُوا عَلَى مَنْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى یَنفَضُّوا وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَفْقَهُونَ»؛ آنان کسانى‏ هستند که مى‏گویند به کسانى که نزد پیامبر خدایند انفاق نکنید تا پراکنده شوند و حال‌آنکه گنجینه‏هاى آسمان‌ها و زمین از آن خداست ولى منافقان درک نمی‌کنند (منافقون ۷).

 

 لازم به ذکر است که دشمنان فقط به این ممانعت اکتفا نمی‌کردند بلکه اموالی را صرف می‌کردند تا از راه خدا جلوگیری کنند و به عبارتی برای تحریم نیروهای انقلابی از بذل مال دریغ نمی‌کردند: «إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِیَصُدُّواْ عَن سَبِیلِ اللّهِ»؛ بى‏گمان کسانى که کفر ورزیدند اموال خود را خرج مى‏کنند تا [مردم را] از راه خدا بازدارند (انفال ۳۶)

 

بخشی از مقاله مراتب حساسیت نیروهای انقلابی در برابر دشمن از دیدگاه قرآن کریم

نقد و بررسی مبانی فکری خانواده‌ی مُدرن با استمداد از آیات قرآن و روایات

مقاله مشترک با سرکار خانم گرمرودی که در مجموعه مقالات بیست و هفتمین همایش علمی تحقیقی مذاهب اسلامی منتشر شده است

خانواده یکی از نهادهای اصیل و یک واحد کوچک اجتماعی است که محل آسایش و آرامش جسم و روان آدمی به شمار می آید و نیازهای اساسی انسان در آن تأمین می‌شود. خانواده جزئی از جامعه است و هر بحرانی که جامعه را فراگیرد، خانواده را نیز تحت تأثیر قرار می دهد، خانواده‌ی مُدرن خانواده‌ای است که تحت تأثیر فرهنگ مُدرنیته قرار گرفته؛ مبانی فکری آن را پذیرفته و دچار آسیب های فراوان شده است که از آن جمله می‌توان به انزوای از جمع خانواده، تجاری شدن روابط میان اعضای خانواده، تغییر جایگاه و وظایف زن و مرد، فرزندسالاری، توجه بیش از حد به علوم تجربی، مصرف گرایی، لذت گرایی و اشتغال زنان بدون محدودیت و... اشاره کرد. با توجه به آیات قرآن و روایات مبانی فکری خانواده‌ی مُدرن مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. راه‌کارهای موجود در آیات و روایات به جنبه های مختلف تعامل میان اعضای خانواده توجه دارد، راه‌کارهایی که خانواده‌ی مُدرن یا آن را نادیده می گیرد و یا به صورت افراطی در جهت عکس آن عمل می‌کند.

کلیدواژه ها: خانواده‌ی مُدرن، مدرنیته، آیات قرآن، روایات

 دریافت متن کامل مقاله نقد و بررسی مبانی فکری خانواده‌ی مُدرن با استمداد از آیات قرآن و روایات

شاخص‌های خانواده موفق در سیره‌ی گفتاری و رفتاری امام رضا علیه‌السلام

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم محتشم

دین اسلام به عنوان دین جامع و کامل برای نهاد خانواده به عنوان مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در تعالی شخصیت انسان عنایت و توجه خاصی دارد. خانواده موفق خانواده‌اى است که در همه جوانب به‌طور متعادل و هماهنگ رشد کرده و از افراط‌وتفریط به‌ دور ‌باشد. اهمیت خانواده‌ی موفق زمانی مشخص می‌شود که خانواده کانون مودت، رحمت، محبت و بستر تحویل نسل صالح به جامعه باشد و بزرگان علم، دین و تکبیر‌گویان خدای متعال در روی زمین فزونی یابد. سیره خانوادگى امام رضا علیه‌السلام نمونه کامل یک خانواده موفق و مطلوب اسلامى است، در این خانواده رابطه عاطفى بسیار عمیق بوده به‌گونه‌ای که آن حضرت در برخورد با اعضای خانواده بخصوص فرزندان اصل محبت، احترام، آزادى را رعایت و در ضمن نظارت بر آنان، با عطوفت رفتار می‌کردند. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی شاخص‌های خانواده‌ی موفق در گفتار و رفتار امام رضا علیه‌السلام بیان‌شده است که مهم‌ترین این شاخص‌ها را می‌توان در دو حوزه رفتاری (نحوه‌ی برخورد با همسر و نحوه‌ی برخورد با فرزندان) و نیز ویژگی‌های فردی امام رضا علیه‌السلام تبیین کرد.

واژگان کلیدی: خانواده، خانواده موفق، روابط اعضای خانواده، امام رضا علیه‌السلام

 دریافت متن کامل مقاله شاخص‌های خانواده موفق در سیره‌ی گفتاری و رفتاری امام رضا علیه‌السلام

وظایف اعضای خانواده در روایات رضوی

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم رفیع پور

خانواده یک نهاد کوچک اجتماعی است که روابط مثبت بین اعضای آن تأثیر زیادی در تکامل روحی و اخلاقی انسان دارد و بدون وجود خانواده تعادل حیات انسانی از بین می‌رود. بی‌تردید استفاده از سخنان رهبران حقیقی بشر که به همه‌ی مقتضیات جسمى، روانى، نیازمندی‌ها و خواهش‌هاى طبیعى بشر آشنایی کامل دارند می‌تواند انسان را به سمت زندگی شرافتمندانه و هدفمند رهنمون سازد. احادیث امام رضا علیه‌السلام به عنوان امام و پیشوای شیعیان روشن می‌کند که آن حضرت خانواده را نهادی می‌دانند که هر یک از افراد آن وظایف جداگانه‌ای داشته و هرکدام با انجام وظایف خود در ایجاد خانواده‌ی مطلوب سهم دارند، ازجمله نقش مرد خانواده، حاکمیت سیستم اقتصادی سالم، حفظ آبرو و شخصیت خانواده، تکریم مقام زن و حسن خلق هست و نقش‌هایی همچون وفاداری در زندگی، خوش‌بینی، انتظار در حد توان همسر و حفظ هویت زنانه از وظایف زن در خانواده است، همان‌گونه که فرزند وظیفه‌ی احسان، اطاعت، مدارا و قدردانی را در قبال والدین خود دارد. در این پژوهش با گردآوری و تحلیل احادیث امام رضا علیه‌السلام، به واکاوی این وظایف پرداخته می‌شود.

واژگان کلیدی: خانواده، وظایف اعضای خانواده، امام رضا علیه‌السلام

متن کامل مقاله وظایف اعضای خانواده در روایات رضوی

مبانی تحکیم نهاد خانواده با بهره گیری از آموزه های رضوی

مقاله مشترک با دانشجوی محترم خانم جهاندیده

چکیده:

خانواده یک واحد کوچک اجتماعی می باشد که حفظ این نهاد، هم باعث دوام جامعه و هم عامل رشد، بالندگی و به کمال رسیدن آن می باشد؛ پس باید مبانی تحکیمِ این نهادِ انسانیِ مقدس بیش از پیش مورد مطالعه قرار گیرد؛ و از آنجا که آموزه های اسلام، خصوصا سیره ائمه علیهم السلام از غنی ترین منابع برای این مطالعات می باشد؛ از این روی باید عوامل استحکام و سعادت خانواده با مراجعه به آموزه های این بزرگواران بازشناسی شود. در این مقاله تلاش شده است تا با روش توصیف و تحلیلِ روایات، مبانی استحکام بنیان خانواده، با استفاده از آموزه های انسان ساز امام علی بن موسی الرضا علیه السلام مورد بررسی قرار گیرد. در احادیث و روایات آن حضرت، عفت، عمل به آموزه های اسلامی، محبت، احترام و ... جزء مهمترین عوامل و مبانی تحکیم بنیان خانواده می باشند.

کلید واژگان:خانواده، تحکیم نهاد خانواده، مبانی تحکیم، عمل به آموزه های اسلام،امام رضا علیه السلام.

 دریافت نسخه پی دی اف