خود فریبی

 ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت امام جواد علیه السلام، حدیثی ناب از آن حضرت تقدیم می گردد:

 

امام جواد علیه السلام فرمودند:

 

 تأخیر در توبه، خود را فریب دادن است

و امروز و فردا کردن زیاد، باعث سرگردانى است

و پیامد عذرتراشى براى خدا، هلاکت است

و پافشارى بر گناه در اثر آسوده خاطر بودن، از مکر خداست «و از مکر خدا آسوده خاطر نباشد مگر کسانى که زیانکارند». (تحف العقول ؛ ترجمه حسن زاده ؛ ص827)

  

قَالَ علیه السلام‏ تَأْخِیرُ التَّوْبَةِ اغْتِرَارٌ وَ طُولُ التَّسْوِیفِ حَیْرَةٌ وَ الِاعْتِلَالُ عَلَى اللَّهِ هَلَکَةٌ  وَ الْإِصْرَارُ عَلَى الذَّنْبِ أَمْنٌ لِمَکْرِ اللَّهِ- فَلا یَأْمَنُ مَکْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ‏ «الاعراف: 99» (تحف العقول ؛ص456)

 

معرفی کتابی هزار ساله که روایاتی در باره فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام نقل کرده است

 

دو روایت درباره فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام در کتاب کامل الزیارات تالیف این قولویه قمی نقل شده است، برای تبیین اهمیت روایت به معرفی مختصر کتاب و نویسنده آن می پردازم.

 

معرفی نویسنده کتاب: ابن قولَوِیْه

 جعفر بن محمد بن بن قولویه قمى، از برجسته ترین چهره هاى راویان شیعه در قرن چهارم هجرى است. وی در شهر قم، شهر شیفتگان خاندان رسالت و در خانواده اى اهل علم و تقوا چشم به دنیا گشود. او از همان کودکى مهر به محمد و آل محمد را از خانواده خود آموخت و به فراگیرى علم و دانش در محضر درس پدر و برادرش که از راویان بزرگ شیعه به شمار مى آمدند مشغول گشت.

بزرگان شیعه از ایشان تمجیدهای بسزایی کرده اند؛ نجاشى، یکى از بزرگ ترین روات شیعه درباره ایشان مى گوید:« هر زیبایى و علمى که مردم را با آن وصف نمایى، برتر از آن را در جعفر بن محمد بن قولویه خواهى یافت.»

شیخ طوسى در کتاب فهرست درباره او چنین مى گوید:« ابو القاسم، جعفر بن محمد بن قولویه قمى، شخصیتى مورد اطمینان و داراى تألیفاتى فراوان، به تعداد ابواب فقه، مى باشد.»

سید ابن طاووس درباره ایشان مى فرماید:

برتری زیارت امام رضا علیه السلام بر زیارت امام حسین علیه السلام

 

در روایتی از امام جواد علیه السلام نقل شده است که علی بن مهزیار از آن حضرت سوال می کند: فضیلت زیارت امام رضا بیشتر است یا زیارت امام حسین علیه السلام؟؛ امام در پاسخ می فرمایند: زیارت پدرم فضیلت بیشتری دارد زیرا همه مردم به زیارت امام حسین علیه السلام می روند ولی تنها خواص شیعه به زیارت امام رضا علیه السلام می روند:

عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع جُعِلْتُ فِدَاکَ زِیَارَةُ الرِّضَا ع أَفْضَلُ أَمْ زِیَارَةُ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ ع فَقَالَ زِیَارَةُ أَبِی أَفْضَلُ وَ ذَلِکَ أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَزُورُهُ کُلُّ النَّاسِ وَ أَبِی لَا یَزُورُهُ إِلَّا الْخَوَاصُ‏ مِنَ الشِّیعَةِ؛

(کلینی، محمد بن یعقوب (1362)، الکافی، تهران: اسلامیه، چاپ دوم، ج4، ص 584؛ ابن بابویه، محمد بن علی  (1378)، عیون اخبار الرضا علیه السلام، تهران: جهان، چاپ اول، ج2، ص 261)

 

علامه مجلسی در کتاب ملاذ الاخیار در بیان علت برتری فضیلت زیارت امام رضا علیه السلام بر زیارت حضرت سید الشهداء علیه السلام می نویسد: شاید این فضیلت مربوط به زمان صدور روایت باشد (یعنی زمان امام جواد علیه السلام) چرا که شیعه رغبت چندانی به زیارت امام رضا نشان نمی دادند به جز عده معدودی که فضیلت زیارت امام را می دانستند. بر این اساس می توان گفت در هر عصری فضیلت زیارت امام بیشتر است که زائر کمتری دارد؛ معنای دوم روایت آن است که مخالفان شیعه هم به زیارت امام حسین علیه السلام می روند ولی مخالفان شیعه به زیارت امام رضا علیه السلام نمی روند (مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (1406ق)، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، تحقیق مهدی رجایی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ج9، ص 216)

 

در روایت دیگری از امام جواد علیه السلام علت این برتری به تعداد کم زائران امام رضا علیه السلام نسبت داده شده است: عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَدْ تَحَیَّرْتُ بَیْنَ زِیَارَةِ قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام وَ بَیْنَ زِیَارَةِ قَبْرِ أَبِیکَ علیه السلام بِطُوسَ فَمَا تَرَى فَقَالَ لِی مَکَانَکَ ثُمَّ دَخَلَ وَ خَرَجَ وَ دُمُوعُهُ تَسِیلُ عَلَى خَدَّیْهِ فَقَالَ زُوَّارُ قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام کَثِیرُونَ وَ زُوَّارُ قَبْرِ أَبِی علیه السلام بِطُوسَ‏ قَلِیلُونَ‏ (ابن بابویه، محمد بن علی  (1378)، عیون اخبار الرضا علیه السلام، تهران: جهان، چاپ اول، ج2، ص256.

وجود قبر هارون را کنار مرقد شریف امام نیز می توانست در کم رغبتی شیعیان به زیارت آن حضرت موثر باشد