مطالعات دانشجویی

مطالبی از قرآن و احادیث، نکاتی از سیره بزرگان و مقالات شخصی

مطالعات دانشجویی

مطالبی از قرآن و احادیث، نکاتی از سیره بزرگان و مقالات شخصی

مطالعات دانشجویی


امام خامنه ای:
باید در کشور ما و در میان جامعه‌ى ما ترتیبى اتّخاذ بشود که همه‌ى آحاد مردم به‌نحوى با قرآن انس داشته باشند و مفاهیم قرآنى براى اینها مفهوم باشد و معانى قرآن را درک کنند، به قرآن مراجعه کنند؛ ولو به طور اجمال از مفاهیم قرآنى سر دربیاورند.
(8 تیر 1393)

********************

امام خامنه‌ای:
«دشمنان می خواهند یاد شهدا احیا نشود برای اینکه جاده شهادت کور بشود» (6 اسفند 1397)

آخرین مطالب

۵ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «نماز شب» ثبت شده است

 

علامه طباطبایی نقل می کند:

چون به نجف اشرف مشرف شدم، گاهى به لحاظ خویشاوندى به محضر مرحوم قاضى شرفیاب مى شدم. تا این که روزى در مدرسه اى ایستاده بودم که ایشان از آن جا عبور مى کردند.

چون به من رسیدند دست خود را روى شانه من گذاردند و گفتند:

«اى فرزند، دنیا مى خواهى نماز شب بخوان، آخرت مى خواهى نماز شب بخوان».

 

این سخن آن قدر در من اثر کرد که از آن به بعد تا زمانى که به ایران بازگشتم شب و روز در محضر مرحوم قاضى به سر مى بردم و پس از بازگشت به وطن تا رحلت استاد پیوسته روابط ما بر قرار بود و ایشان طبق روابط استاد و شاگردى دستوراتى مى دادند و مکاتبات ما برقرار بود و ما هر چه داریم از مرحوم قاضى داریم.

 

مرزبان وحی و خرد؛ یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبائى قدس سره، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) ، چاپ: اول،  1381 صفحه  ص 121 و 122

احد داوری
۰۱ ارديبهشت ۹۹ ، ۰۹:۲۶ موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰ نظر

در روایات به نماز شب تاکید زیادی شده است و برخی علما گفته اند که  نماز شب گره های روز را باز می کند (جوادی آملی، عبدالله؛ حکمت عبادات، ص116). با ذکر این اهمیت برای نماز شب باید متذکر شد که بیشتر اشاره های صحیفه سجادیه در مورد نماز مربوط به نماز شب در ماه رمضان است. حضرت در این ادعیه از یک طرف از خداوند می خواهد که در شب های ماه رمضان به نماز شب توفیق دهد تا شب های رمضان بر کوتاهی ما گواهی ندهد:

أللَهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إیَّاکَ، وَزَیِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَکَ، وَأَعِنَّا فِی نَهَـارِهِ عَلَى صِیَـامِـهِ، وَفِی لَیْلِهِ عَلَى الصَّـلاَةِ وَالتَّضَرُّعِ إلَیْکَ وَالخُشُوعِ لَکَ، وَالذِّلَّةِ بَیْنَ یَدَیْکَ حَتَّى لا یَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَیْنَا بِغَفْلَة، وَلا لَیْلُهُ بِتَفْرِیط. (صحیفه سجادیه، دعای44)

بارخدایا این ماه را با عبادت ما پر ساز و ساعاتش را به طاعت ما آراسته گردان، یاریمان ده تا روزش را روزه بداریم و شبش را به نماز و زاری و خشوع به درگاهت و خواری در پیشگاهت به سر آوریم تا روزش بر غفلت ما و شبش بر کوتاهی ما گواهی ندهد.

در این دعا به سه ویژگی نماز شب نیز اشاره شده است که عبارتند از: 1.تضرع به سوی پروردگار 2.خشوع برای او و3. ذلت در پیشگاهش (وَالتَّضَرُّعِ إلَیْکَ وَالخُشُوعِ لَکَ، وَالذِّلَّةِ بَیْنَ یَدَیْکَ).

و از طرف دیگر ماه رمضان را ماه شب زنده داری معرفی می کند:

وَالْحَمْدُ لِلّه الَّذِی جَعَلَ مِنْ تِلْکَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ، شَهْرَ الصِّیَامِ ... وَشَهْرَ الْقِیَامِ، الَّذِی أُنْزِلَ فِیْهِ الْقُرْآنُ (صحیفه سجادیه دعای 44)

سپاس خدا را که یکی از آن راه های (احسان پروردگار) را ماه خود، ماه رمضان قرار داد. ماه روزه ... ماه شب زنده داری که در آن قرآن فروفرستاده شد.

ماهی که در آن بندگان به قیام به عبادت تشویق شده اند:

أللَّهُمَّ وَأَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفَـایَـا تِلْکَ الْوَظَائِفِ وَخَصَائِصِ تِلْکَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضَانَ الَّذِی اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سَائِرِ الشُّهُورِ ... وَفَرَضْتَ فِیْهِ مِنَ الصِّیَامِ، وَرَغَّبْتَ فِیهِ مِنَ القِیَامِ (صحیفه سجادیه دعای 45)

بار خدایا تو ماه رمضان را در زمره خالص ترین آن وظایف و برگزیده ترین آن واجبات قرار دادی، ماهی که به دیگر ماه ها امتیاز دادی ... و روزه داری را در آن واجب ساختی و بندگان را در آن به قیام برای عبادت تشویق کردی.

  برگرفته از مقاله «صحیفه سجادیه و نماز»

 

احد داوری
۲۶ فروردين ۹۵ ، ۱۵:۰۱ موافقین ۴ مخالفین ۰ ۰ نظر

 مرحوم آیت‌الله حق‌شناس در یکی از درس‌های اخلاق خود به موضوع «عوامل نورانی شدن قلب» اشاره کرد که مشروح آن در ادامه می‌آید

*عوامل نورانی شدن قلب
حالا روایت دیگری از پیغمبر اکرم (ص) برای تشویق شما بخوانم «خمسة تنور القلب»؛ پنج چیز است که قلب و دل را روشن و منور می‌کند:

اول قرائت قرآن است که حجاب‌ها و زنگ‌ها را از روی قلب برمی‌دارد؛ خصوصا اگر انسان با تدبر بخواند، این همه تفسیر نوشته‌اند، شما تفاسیر را مطالعه کنید و ببینید کدام یک با ذوق شما موافقت می‌کند، همان را انتخاب کنید و مطالعه کنید. «أَفْضَلُ عِبادَةِ اُمََّتی قِرَاءَةُ القُرآنِ»؛ البته «مع التدبیر» افضل اعمال امت من این است که قرآن را با تدبیر بخوانند.

*کم‌خوردن مخصوصاً در شب برای تهجد
دومی قلت أکل یعنی کم خوردن است، مخصوصاً در شب که

احد داوری
۲۷ بهمن ۹۴ ، ۱۱:۰۲ موافقین ۳ مخالفین ۰ ۰ نظر

از آغاز زندگی انسان بر روی کره خاکی، مردان و زنان با تشکیل کانونی به نام «خانواده» در کنار یکدیگر عمری سپری کرده و فرزندانی پرورش داده اند که در جامعه امروزی پایه‌های گرم و صمیمی‌ آن سست شده است؛ ولی در تعلیمات اسلام نگرشی عمیق به مقوله زندگی خانوادگی مطرح است، به طوری که می‌توان حمایت قاطع از خانواده را در لابلای متون دینی دید، تا آنجا که مساله تشکیل «خانواده» نوعی عبادت پروردگار محسوب می شود.
از طرفی دیگر «نماز» ستون دین و محور تمامی‌اعمال و طاعات انسانی است، بازدارنده از فحشا و منکر، ذکر اکبر پروردگار، کلید بهشت و کوبنده شیطان است که اگر قبول شود عبادات دیگر مورد پذیرش قرار می‌گیرد و اگر پذیرش نشود دیگر اعمال و طاعات عروج نمی‌کند و «قرآن» کتابی است نازل شده به پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله و سلم که بیانی برای مردم و رهنمود و اندرزی برای پرهیزکاران، حقیقتی یقینی که در حقانیت آن هیچ تردیدی نیست و هیچ باطلی در آن راه ندارد و به آیینی راهبری می‌کند که پایدارتر است.
آنچه در این مجال مورد کنکاش قرار می گیرد یافتن رابطه «نماز» و «خانواده» در آیات «قرآن» می باشد؛ که در قرآن کریم خداوند بارها مردم را به اقامه نماز دعوت کرده (وَأَقِیمُواْ الصَّلاَةَ) و گاهی خطاب به شخص پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: وَأَقِمِ الصَّلاَةَ ؛ اما به طور کلی می توان ارتباط نماز و خانواده را در آیات قرآن در سه عنوان کلی مطرح کرد: خانواده و امور مذهبی، دعا برای خانواده در باره نماز و امر خانواده به نماز.
در قرآن کریم آیاتی را ملاحظه می کنیم که از نهایت توجه والدین به امور معنوی و مذهبی فرزندان حکایت دارد از جمله توجه حضرت نوح به فرزند خود، دعا و استغفار حضرت یعقوب علیه السلام برای فرزندانش و... ، اما آیاتی از زبان حضرت ابراهیم علیه السلام برای نماز گزار بودن نسل و خانواده بیان شده است نظیر: رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّیَّتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء
در فرهنگ متعالی اسلام فقط به دعا برای خانواده اکتفا نشده است، بلکه در گروهی دیگر از آیات دستور داده است تا پیامبر خانواده خود را به طور مستقیم به نماز امر کرده و بر آن پافشاری نماید: وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا. که بیانگر اجتماعی بودن نماز است.
ائمه اطهارعلیهم السلام  به عنوان مفسران قرآن به این آیه شریفه عمل کرده و بارها خاندان خود را به نماز امر کرده و اهمیت آن را متذکر شده اند؛ بلکه پیامبر امر به نماز را از خاندان خود شروع کرده تا الگویی برای دیگران باشد و البته مردم را نیز به این سنت ترغیب نموده‌است. در قرآن از سایر شخصیت ها نیز سخن به میان آمده که خانواده خود را به نماز امر نموده اند از جمله اسماعیل صادق الوعد و حضرت لقمان تا خود و کسان خود را از آتش دوزخ حفظ نمایند.
نتیجه این که قرآن کریم هدایت جامعه را از آحاد مردم آغاز می‌کند؛ در مرتبه دیگر، دستورهای خود را متوجه خانواده کرده روابط عاطفی و معنوی بین دو همسر و فرزندان را تبیین می‌کند و خانواده های نمونه و رفتار شایسته آنان را از پیامبران و غیر آنها بیان می‌کند تا الگویی برای همه پیروان راستین حق و حقیقت باشند.

مقاله فوق برای دومین همایش ملی قرآن کریم سفینة النجاة عصر ما» تدوین شده بود که در مجموعه مقالات آن چاپ شد (دریافت متن pdf مقاله).

احد داوری
۰۶ مهر ۹۴ ، ۰۶:۱۱ موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰ نظر

شناخت معارف اصیل و پاسخگویی به شبهات ناشی از تضاد فکری در جوامع امروزی, وظیفه ای خطیر بر عهده دانش پژوهان و آگاهان دینی می گذارد تا روح معارف اسلامی را با شیوه های رسا تبیین کنند. در این راستا نویسنده به بررسی موضوع نماز در صحیفه سجادیه پرداخته است, وی با ذکر اهمیت مساله و تبیین مفاهیم اصلی موضوع, رسالت اصلی امام را هدایت انسان به سوی الله ذکر می کند که با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی محیط, امام سجاد علیه السلام از قالب دعا برای بیان مقاصد خود استفاده کرده است و تعداد معدودی از این دعاها در صحیفه سجادیه ذکر شده است. وی در پایان به طور مختصر اشاره های صحیفه سجادیه به نماز را در یک تقسیم بندی شش گانه بیان نموده است.

واژگان کلیدی: امام سجاد علیه السلام، صحیفه سجادیه، نماز، دعا، رسالت

 متن پی دی اف مقاله

احد داوری
۰۹ مرداد ۹۴ ، ۱۰:۳۷ موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰ نظر