دکتر موسی نجفی استاد برجسته تاریخ و اندیشه سیاسی در کانال تلگرام خود نوشت: روز یکشنبه ۲۴ دیماه توفیق شد تا به اتفاق یکی از دوستان خوبم، خدمت آقای عزیزمان رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی رسیدیم و دقایقی بی دغدغه و در فضایی صمیمی و آرام با ایشان سخن گفتیم ؛ ...
هفت نکته از درسهای استاد قرائتی
1. اگر کسی درس را کنار گذاشت، مشخص می‌شود که خدا با او قهر کرده است: «إِذَا أَرْذَلَ اللَّهُ عَبْداً حَظَرَ عَلَیْهِ الْعِلْم» (نهج البلاغه صبحی صالح/ص526/ح 290).
2. اگر واقعاً به یک درسی علاقه ندارید، درستان را عوض کنید. ما سیصد و پنجاه «اعوذ» در احادیث داریم. یکی از آنها این است که «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عِلْمٍ لَا یَنْفَع» پناه می‌برم از درس بی‌خاصیت. حالا ما از کجا بفهمیم که درس ما خاصیت دارد یا نه؟ در حدیث امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمود: «ثمرة العلم العبادة» (غررالحکم/حکمت798) اگر هر چه باسوادتر هستید، سلام‌تان بیشتر است، ادبتان بیشتر است، تواضعتان بیشتر است، این معلوم می‌شود که این درس خاصیت دارد.
3. امام خمینی (ره) را بعد از تبعید در ترکیه به بغداد آوردند، من طلبه‌ی نجف بودم. با جمعی به دیدن آقا در کاظمین رفتیم. خدا رحمت کند، حاج آقا مصطفی این را می‌گفت. می‌گفت: امام در یک سالی که در ترکیه بود، در اتاقی بود که وقتی خواست پرده اتاق را بکشد، گفتند: پرده اتاق را نکشید. شما اگر نور می‌خواهید، لامپ را روشن کنید. به ما گفته‌اند: امام از نور خورشید استفاده نکند. پرده را کشیدند. امام در اتاق تاریک، لامپ را روشن کرد و یک دور فقه نوشت. آن وقت ما بیست روز تخمه کدو می‌شکنیم. عمرمان را ضایع می‌کنیم. «أَفْنَیْتُ فِی الآمالِ عُمُرِى» تعطیلات باید کم بشود. از هیچ باید چیزی درست کرد.
4. در دعای مکارم الاخلاق، امام سجاد(علیه‌السلام) می‌گوید: وَ حَصِّنْ رِزْقِى مِنَ التَّلَفِ» (صحیفه سجادیه، ص98) خدایا آنچه که رزق ما کرده‌ای، رزق ما را از هدر رفتن حفظ بفرما!
5. هر پژوهشی ارزش ندارد. گاهی می‌نشینیم و جدول روزنامه حل می‌کنیم. خیابان دو حرفی تهران، خیابان قدیمی دو حرفی تهران، کلی می‌نشینیم و فکر می‌کنیم، بعد می‌گوییم: خیابان ری! ببخشید، چه مشکلی حل شد؟ آن کسی که این جدول را پر نکرده است، الان چه خاکی بر سرش می‌کند؟ تو که فهمیدی چه گُلی بر سرت می‌زنی؟ جهت اطلاع! مثل برنامه‌ی صرفاً جهت اطلاع تلویزیون!!! عمر ما برای جهت اطلاع نیست. مثل اینکه بدانیم بوعلی سینا چند کیلو بوده است. این هم علم است؟ اصحاب کهف چند تا بودند؟ سه تا بودند، چهارتا بودند؟ این هم علم است؟ کدام فامیل‌ها مرده‌هایشان بیشتر است. برویم قبرستان و مرده‌ها را بشماریم. در صدر اسلام در اینکه ما بیشتر هستیم، یا تو بیشتر هستی، بحثی شد که سرشماری کردند. یکی باخت و طبق نقلی گفتند: زن‌های حامله را دو تا حساب کنید، یک بار دیگر بشمارید. باز باختند. گفتند: برویم قبرستان و مرده‌هایمان را هم حساب کنیم، زنده و مرده کداممان بیشتر است. آیه نازل شد: «أَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ * حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِر» (تکاثر/1و2) یعنی اینقدر شما مست آمار هستید، اینقدر آمارگرا و آمارزده هستید که رفتید و استخوان‌های پوسیده و پیر نیاکانتان را می‌شمارید؟ حالا شصت یا هفتاد؟ پژوهش‌های لغو. اصحاب کهف چند تا هستند؟ مرده‌های کدام بیشتر است.
6. چرا من و فلانی با هم درس خواندیم، فلانی به آنجا رسید، من نرسیدم. اگر می‌خواهید تاآخر عمرتان قلبتان سلیم باشد و کینه‌ای نداشته باشید، در تحصیل رضای خدا را ببینید.
7. همه‌ی علم فقط در آدم‌های مشهور نیست. افراد گمنام هم مشهور... عزیز مصر خواب دید، گیج شد، تمام علمای مشهور هم گیج شدند، یک نفر گفت: آقا یک نفر در زندان است که او تعبیر خواب را بلد است. یعنی گاهی افرادی دانشمند هستند ولی در جلوی چشم شما نیستند. آیت الله العظمای بروجردی، بروجرد بود.
(بخش های منتخب درس هایی از قرآن استاد قرائتی مورخه 20 و 27 اسفند 1394)
توصیه های استاد قرائتی به اهل علم
1. پیغمبری سوار بر الاغ بود از روستایی می‌گذشت به قبرستان رسید و گفت خدایا این مردگان چگونه زنده می‌شوند؟ در این هنگام به فرمان خداوند مُرد و صدسال بعد خداوند او را حیات دوباره بخشید و این نشان می‌دهد که علم، آنقدر ارزش دارد که پیامبری صدسال باید بمیرد تا یاد بگیرد که خداوند چگونه مردگان را زنده می‌کند.
2. اینکه خداوند به حضرت موسی(ع) دستور می‌دهد تا حضرت خضر را پیدا کند و یاد بگیرد یعنی پیغمبر هستی؛ اما فارغ التحصیل نیستی.
3. برخی سخنرانان با کلمات بازی می‌کنند و جملات و کلمات مترادف و هم معنا را مدام تکرار می‌کنند، در حالی که باید سخنران بر بالای منبر کم حرف بزند، مفید حرف بزند و مسائل مورد نیاز مردم را بازگو کند.
4. باید برای لحظه لحظه عمر از خداوند متعال استغفار کنیم و زمان را بیهوده از دست ندهیم؛ همان‌گونه که امامان ما از لحظه لحظه عمرشان برای استغفار و تسبیح خداوند استفاده می‌کردند و لحظه‌ای غافل از یاد و ذکر خداوند نبودند.
5. قرآن باید محور همه کارها باشد؛ چرا که قرآن جامع و کامل است و در باب همه مسائل می‌توان به قرآن تمسک کرد و نکته‌هایش را استخراج کرد و آموخت.
6. شما ببینید انسانی را که بیرون از بانک به تماشای آن نشسته است و یا جوانانی که با شدت و حدت به تماشای یک برنامه ورزشی 90 دقیقه‌ای مثل فوتبال می‌نشینند، اینها همه زمان و وقت و کارهای بیهوده است که باید از زندگی‌ها حذف شود، تماشاگر فوتبال نباشیم؛ خودمان ورزش کنیم، از تماشای مسابقه فوتبال، چیزی جز خسران عایدمان نمی‌شود.
7. علمی که انسان با تحقیق از آیات و روایات به دست می‌آورد، آن زمان مفید فایده است که به مردم بگوید؛ بنابراین آن علمی که انسان در نزد خود نگه دارد علم نیست.
8. علم نافع علمی است که عالمش به واسطه آن، دستگیر پدر و مادرش باشد و دست آنان را بوسه زند و متواضع باشد، ثمره علم، اشک است و طلبه باید اهل اشک باشد؛ اینکه می‌گویند علما و روحانیان سلسله جلیله هستند این در صورتی مصداق دارد که فرقی بین نماز نجار و بنا و قصاب با یک عالم باشد وگرنه همین نماز سه رکعتی مغرب و عشا را یک انسان معمولی هم می‌خواند.
9. طلبه باید از ابتدا مواظب طلبگی‌اش باشد، تقوا باید از ابتدا در طلاب تقویت شود و یک طلبه باید با مطالعه فردایش با امروز و دیروزش متفاوت باشد و البته برای این تفاوت نیاز است که محور کارهایش را تفسیر و جدی گرفتن قرآن قرار دهد.
10. در حوزه‌های علمیه باید طلاب در هر سال تحصیلی مهارتی خاص را فرا گیرند. برای مثال در سال اول روش تدریس قرآن در سال دوم قصه‌گویی در سال سوم احکام که اگر طلبه‌ای در سال دوم دیگر درسش را ادامه نداد، حداقل فایده‌اش این است که او دو هنر تدریس قرآن و آموزش احکام را فرا گرفته است.
دانشگاه امام صادق علیه‌السلام دو کتاب با عنوان «روش تحقیق عمومی» و «روش تحقیق با تأکید بر حوزه قرآن و حدیث» از دکتر پاکتچی منتشر کرده است که برای برخی نکات بسیار مهم آن به‌طور خلاصه در فایل‌های پیوستی ذکرشده است، بی شک این خلاصه جای کتاب اصلی را نمی گیرد و برای تحلیل بهتر مطالب مطالعه اصل کتاب توصیه می‌گردد. جای دارد از زحمات دانشجویان محترمی که در تایپ مطالب کمک کرده‌اند (خانم‌ها قاسم زاده و رحمانی) تشکر شود.
دانلود نکاتی از کتاب «روش تحقیق عمومی»
دانلود نکاتی از کتاب «روش تحقیق با تأکید بر حوزه قرآن و حدیث»
یکی از دوستان عزیز دانشجو مطالب زیر را برای انتشار در وبلاگ ارسال کرده است، هر چند منبع آن را ذکر نکرده است ولی به دلیل مفید بودن آن را منتشر می کنم. ان شاء الله مورد استفاده قرار گیرد. از ایشان هم سپاسگزارم.
مدیریت زمان یعنی تسخیر زمان با برنامه‌ریزی مناسب؛
مهم‌ترین اصل برای مدیریت زمان این است که بپذیریم زمان، برای مدیریت کردن است نه اینکه خودمان اسیر زمان شویم...
در این مقاله به مباحث زیر پرداخته می‌شود: علائم و عوارض اتلاف زمان مطالعه -دلایل اتلاف زمان مطالعه - کشف وقت‌های تلف‌شده اصول مدیریت زمان و برنامه-اصول مطالعه- شرایط زمان مطالعه- مراحل مطالعه و...
در کتاب حاضر شیوه‌های یادگیری و مطالعه، طی مباحث زیر تشریح شده است : عوامل موثر بر یادگیری، شرایط مطالعه مطلوب، شیوه‌های تقویت حافظه، دلایل فراموشی از دیدگاه‌های مختلف، مراحل یادگیری موثر، روش‌های مطالعه، عواملی که باعث درک بهتر مطالب می‌شوند، شیوه فراگیری در کلاس درس و شیوه ارائه امتحان .در پایان هریک از مباحث احادیثی از امامان (علیهاالسلام) یا جملاتی از بزرگان نقل شده است.
1. دانشجویان در زمینه موضوعاتی که بدان علاقه مند هستند بهتر می توانند مطالعه نمایند.
2. از دانشجویان مقطع ارشد انتظار نظریه پردازی نمی رود، لذا جمع آوری و پردازش مختصر اقوال علما در مورد موضوعی خاص نیز می تواند به عنوان موضوع مورد پذیرش قرار گیرد. لذا لزوما دانشجو نباید موضوعی را نتخاب کند که نتایج جدید علمی داشته باشد.
3. بهتر آن است که دانشجو خود موضوعی را با تلاش خود انتخاب کند که این انتخاب تلاش شبانه روزی می طلبد و به استاد پیشنهاد دهد تا استاد نظر نهایی را بر اساس توان و سلیقه دانشجو ارائه نماید.
4. دانشجو باید به توانایی های خود از لحاظ زبان و ادبیات عربی، امکانات معنوی و مادی خود از قبیل دسترسی به اساتید برجسته و کتابخانه ها و کتاب های خطی، نرم افزار های اسلامی و فیش برداری، اینترنت، کامپیوتر شخصی توجه نماید.
5. تدبر و تفکر در آیات قرآن و احادیث معصومان علیهم السلام به انتخاب موضوع کمک می کند، همچنین مطالعه جزئی برخی کتاب های تفسیر که به طور نکته ای برخی مطالب را ذکر کرده اند (همچون تفسیر نور و تفسی راهنما، فرهنگ موضوعی تفاسیر، فرهنگ قرآن) که برخی نکته های ذکر شده می تواند سرآغازی برای انتخاب یک موضوع باشد.
6. باید از روی آوری به موضوعات بی ارزش یا کم ارزش به منظور رفع تکلیف و گذراندن واحد پایان نامه پرهیز کرد.
این مطالب تکیمل می گردد
خلاصه ای از پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد با عنوان
بررسی فضای فرهنگی اجتماعی صدور خطبه های نهج البلاغه
چکیده:
فهم خطبه‌های گرانسنگ نهج‌البلاغه مرهون آشنایی با شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی عصر صدور این کلمات نورانی است؛ در این راستا نویسنده کوشیده است با ذکر اهمیت مساله، پیشینه تاریخی بحث را بازگو کند و ضمن تبیین روش‌های فهم فضای صدور، موارد کاربرد آن را متذکر شده و با آسیب شناسی بحث، میزان تاثیر فرهنگ زمانه در خطبه های نهج‌البلاغه را واکاوی نماید.
در بخش اصلی رساله، شمای کلی فضای فرهنگی اجتماعی عصر امام علی علیه السلام ارائه و زمینه‌صدور بیشتر خطبه های نهج البلاغه بیان شده است.
کلید واژه ها: امام علی علیه السلام، نهج البلاغه، نهج البلاغه و فضای صدور، خطبه های نهج البلاغه، فضای فرهنگی اجتماعی خطبه های نهج البلاغه
(فایل پی دی اف خلاصه کلی از پایان نامه و همچنین متن 30 صفحه آغازین پایان نامه با تغییرات جزئی در صفحه بندی)
مقاله ای از بخش مقدمات پایان نامه نیز در فصلنامه مطالعات تفسیری چاپ شده است که می توانید برای اطلاعات بیشتر و دریافت متن آن به اینجا مراجعه کنید.
در زمانی که دانشجوی دوره کارشناسی بودم دانشجویان دانشکده های علوم قرآنی در مقطع کارشناسی موظف به ارائه پایان نامه بودند و من هم موضوع «ولایت فقیه در قرآن واحادیث» را به عنوان موضوع پایان نامه انتخاب کرده بودم که در سال 1383 از آن دفاع کردم، اینک چکیده و صفحات آغازین آن:
چکیده
ولایت فقیه حکومت مجتهد جامع الشرایطی است که دارای سه ویژگی «اجتهاد مطلق، عدالت مطلق، وقدرت مدیریت واستعداد رهبری» می‌باشد. حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی، پاسخ به شبهات، معرفی اسلام اصیل وناب وسالم ماندن از تردیدهای نابودکننده ضرورت بحث را ایجاب می‌کند و ولایت فقیه یک بحث مستحدث فقهی نیست وقبل از امام خمینی نیز مطرح شده است ولی به صورت عینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در اثر تلاشهای امام خمینی به عنوان گزینه‌ای بی‌بدیل در عصر غیبت ودر دنیای کنونی تحقق یافت. بحث ولایت فقیه چون مربوط به «فعل الله» است لذا مسأله‌ای کلامی است واز جهت فقهی به این جهت بحث می‌شود که بر فقیه جامع الشرایط واجب است که این وظیفه را انجام دهد وبر مردم عاقل نیز واجب است که ولایت چنین رهبری را بپذیرد و چون این دو مربوط به «فعل مکلف» است. در علم فقه بحث می‌شود. «ولایت فقیه» ولایت بر عقلا وفرزانگان است نه ولایت بر مجانین ودیوانگان و مردم با پذیرش دین و ولایت حاکم دین خدا را در جامعه متحقق می‌سازند وامکان تشکیل حکومت اسلامی را فراهم می‌کنند. در نظام اسلامی فقیه «ولی» مردم است نه «وکیل» مردم و همچنین ولایت فقیه به اشخاص ربطی ندارد بلکه ولایت فقه مطرح است و فقیه شخصیت حقوقی است و چون ولایت فقیه مسأله‌ای کلامی است. لذا ولی فقیه به مقام ولایت منصوب می‌شود. از لحاظ عقلی به خاطر ضرورت نظم در جامعه‌ی اسلامی واستمرار اجرای قوانین اسلام باید ولی فقیه بر جامعه حاکم باشد. در قرآن کریم به صراحت از ولی فقیه بنا به عللی سخن به میان نیامده است ولی آیه‌ی امر به معروف ونهی از منکر، آیات حدود وتعزیرات، آیات قضاوت رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم، آیه‌ی ادای امانت وآیه‌ی اطاعت از اولی الامر از باب تطبیق مصداق یا با استدلالهای منطقی می‌توانند دلیل بر ولایت عامه‌ی فقیه باشند و مقبوله‌ی عمر بن حنظله، روایت ابی خدیجه، توقیع شریف، حدیث خلفای پیامبر وصحیحه‌ی قداح از جمله روایاتی هستند که به طور صریح دلالت بر ولایت مطلقه‌ی انتصابی فقیه دارند. ولی فقیه علاوه بر شرایط عمومی باید دارای سه شرط اجتهاد مطلق، عدالت مطلق، وقدرت مدیریت واستعداد رهبری باشد و وظیفه‌ی حفاظت از اسلام ناب محمدی، افتاء، قضاء و ولاء بر عهده‌ی ولی فقیه است ولی فقیه کلیه‌ی اختیارت معصومین علیهم‌السلام - به جز موارد مختص به آنها - را داراست حتی فراتر از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که از آن تعبیر به «ولایت مطلقه‌ی فقیه» می‌شود.
واژگان کلیدی: ولایت فقیه، قرآن ، احادیث، ادله عقلی و نقلی.
نوآوری در مساله تحقیق، تمام هویت مقاله علمی، پژوهشی
سه مرحله در تدوین مقاله علمی، پژوهشی:
1. طراحی طرح تحقیقاتی
2. اجرای تحقیق
3. مقاله/ رساله
طراحی طرح تحقیق شامل:
1. عنوان
2. کلید واژه
3. تعریف موضوع و بیان مسائل
4. ارائه فرضیه
5. بیان روش و روی آورد مطالعاتی
6. بیان پیشینه تحقیق
7. بیان ضرورت پژوهش
8. روشن کردن نوآوری انجام شده
9. بودجه بندی زمان
10. مشخص کردن دامنه تحقیق
نکات لازم الرعایة در اجرای تحقیق:
1. تشکیل پرونده علمی شامل: شناسایی منابع، نقد و ارزیابی منابع، جمع آوری منابع، چینش تاریخی منایع از گذشته به آینده
2. فیش برداری
3. تحلیل فیش ها (پردازش اطلاعات)
مقاله/ رساله شامل موارد زیر است:
1. عنوان
2. چکیده
3. کلید واژه
4. طرح مساله
5. بدنه اصلی مقاله
6. نتیجه
7. کتابشناسی
شرایط عنوان مقاله
1. دارای ابهام نباشد
2. تکراری نباشد
3. کوتاه باشد
4. اشاره به مساله داشته باشد.
اهداف چکیده نویسی:
1. کمک به جستجو کنندگان الکترونیکی
2. کمک به خواننده جهت دریافتن ضرورت یا عدم ضرورت مطالعه مقاله
نکات مهم در چکیده نویسی:
1. چکیده تبدیل به طرح مساله نشود
2. زبان و ادبیات چکیده همان زبان مقاله باشد (زبان گزارش نباشد)
3. زبان خطابی در چکیده به کار برده نشود.
4. از ارجاع در چکیده پرهیز شود.
طرح مسله و لوازم آن:
1. تعریف مساله تحقیق
2. صورتبندی و تدوین شاکله مساله
3. ضرورت طرح مساله
4. بیان پیشینه تحقیق
5. بیان پیش فرض ها
6. بیان روش و روی آورد مساله
مشخصات بدنه اصلی مقاله
1. تفکیک عناوین اصلی از فرعی
2. مستند بودن محتوای مقاله
3. اقتصاد در تمثثیل
4. پایبندی به روش و روی آورد انتخاب شده
5. دقت در به کار گیری اصطلاحات
6. ارجاع مناسب در مقاله:
6-1- ارجاع به اسناد اولیه
6-2- حفظ امانت در نقل قول ها
6-3- اختصار در نقل قول ها
6-4- استفاده بیشتر از نقل قول های غیر مستقیم
6-5- پرهیز از نقل قول های فراوان
6-6- اعتماد نکردن به نقل قول های دیگران
6-7- پرهیز از سخن بدون ارجاع
6-8- ارجاع به منابع معتبر
6-9- رعایت روش واحد در ارجاع
بیان حاصل پژوهش، بدون بیان ادله و شواهد، به عنوان نتیجه مقاله خواهد بود.
