تفسیر تطبیقی ده آیه آغازین سوره احقاف

شناسنامه سوره

الف: نام سوره و وجه تسمیه آن

سوره احقاف به مناسبت ذکر واژه «احقاف » در آیه 21 آن «احقاف» نامگذاری شده است. این واژه فقط در این سوره به کار رفته و در جای دیگر قرآن ذکر نشده است. احقاف جمع «حقف» به معنای شن روان است  که بر اثر وزش باد در بیابان به صورت مستطیل و کج و معوج روی هم انباشته می شود و سرزمین قوم عاد از این جهت احقاف گفته می شد که ریگستانی به این صورت بود.   این سوره در همه تفاسیر به این نام، نامیده شده  و چه بسا برای تشخیص آن در میان دیگر حوامیم نام «حم احقاف» هم مطرح شده است.  نام دیگری برای این سوره ذکر نشده لیکن در برخی منابع با عنوان سوره «ثلاثین» معرفی شده که به دلیل تعداد آیات سوره می باشد و به سوری که بیش از سی آیه داشته باشد سور «ثلاثین» گفته می شود. پس می توان گفت ثلاثین نام سوره نیست.  تسمیه سوره به احقاف در کلام ابن عباس آمده است: اقرانی رسول الله سورة من آل حم و هی الاحقاف.  لازم به ذکر است که سور حوامیم (آل حم) شامل هفت سوره قرآن هستند که با حم شروع شده اند و به ترتیب مصحف کنونی عبارتند از: غافر، فصلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف.

مقاله پیوستی مقاله کلاسی هست که برای درس استاد عبدالکریم بهجت پور مولف گرانقدر تفسیر «همگام با وحی» تدوین شده است، سبک مقاله بر اساس سبک کتاب «مهارت های بیان تفسیر سوره های قرآن کریم» از تالیفات استاد می باشد. زحمات استاد بزرگوار را ارج می نهم و جبین شکر به آستان حضرت حق می سایم و از درگاهش توفیق روزافزون برای استاد معظم مسئلت دارم.

دانلود متن مقاله «تفسیر تطبیقی ده آیه آغازین سوره احقاف»

مقاله مسواک 4: آداب مسواک زدن

از آنجایی که اسلام دین کامل و جامعی است برای هر امری آداب خاصی مقرر کرده است، از حج گرفته تا نماز، خواب و...؛ از این روی در مورد مسواک کردن هم دستورات خاصی وارد شده است که به طور مختصر به بررسی آنها می پردازیم.

1. مسواک امری مستحبی است.

2. بهتر است موقع وضو مسواک نماییم.

3. اگر قبل از وضو مسواک فراموش شد، بعد از وضو اقدام به این کار نماییم.

4. مسواک موقع برخاستن از خواب و سحرگاه مستحب است.

5. قبل از قرائت قرآن مستحب

مقاله مسواک 3: فضیلت و آثار مسواک

مسواک در روایات متعددی از سنت نبوی شمرده شده است[1] و پیامبر به اندازه ای به آن سفارش شده است که می فرماید:  جبرئیل آنقدر به من در مورد مسواک سفارش کرد که ترسیدم دندانهایم درد کنند یا بریزند (قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا زَالَ جَبْرَئِیلُ ع یُوصِینِی بِالسِّوَاکِ حَتَّى خَشِیتُ أَنْ أُحْفِیَ أَوْ أَدْرَدَ)[2]. گاهی مسواک اساس وضو ذکر شده است (السِّوَاکُ شَطْرُ الْوُضُوءِ)[3] همچنین نقل شده است که اگر مردم می دانستند که چه آثاری در مسواک نهفته است آن را خود به زیر لحاف می بردند (کنایه از اینکه همیشه آن را همراه خود داشتند) [4].

مسواک بر طبق روایتی دارای دوازده خصلت است: پاک کننده دهان، باعث خشنودی پروردگار، سفید کننده دندان ها، از بین برنده آنچه از چرک در دهان جمع شده و باعث خرابی دندان می شود، کم کردن بلغم، زیاد نمودن اشتها، مضاعف کردن حسنات، نوعی برپا داشتن سنت نبوی، باعث حضور ملائکه، محکم کردن لثه، پاک کردن راه قرآن، دو رکعت نماز با مسواک برتر از هفتاد رکعت بدون مسواک است. [5]

علاوه بر حدیث فوق

مقاله مسواک 2: نگاهی به واژه مسواک

مسواک نمودن به معنای شستن دندان ها و دهان می باشد چه با دست و چه با کمک شیء دیگر. همانطوری که در برخی از روایات اشاره به مسواک نمودن با انگشت ابهام شده است (قَالَ النَّبِیُّ ص التَّشْوِیصُ بِالْإِبْهَامِ وَ الْمُسَبِّحَةِ عِنْدَ الْوُضُوءِ سِوَاکٌ؛ قطب راوندی، سعید بن هبة الله (م573ق)؛ الدعوات، ص161؛ همو، النوادر؛ ص44؛  ابن حیون، نعمان بن محمد(259-363ق)؛ دعائم الاسلام؛ ج1، ص119؛ نوری، حسین بن محمد تقی (1254-1320ق)؛ مستدرک الوسائل، ج1، ص369) و در روایت دیگری با شاخه ای از درخت زیتون (عَنِِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ نِعْمَ السِّوَاکُ الزَّیْتُونُ مِنَ الشَّجَرَةِ الْمُبَارَکَةِ؛ متقی هندی، علی بن حسام الدین (588-975ق)؛ کنزالعمال، ج9،ص 321؛ ج6، ص429؛ نوری، حسین بن محمد تقی (1254-1320ق)؛ مستدرک الوسائل، ج1، ص369؛ طبرسی، حسن بن فضل (قرن6)؛ مکارم الاخلاق؛ ص49.) یا درخت «اراک» (وَ کَانَ صلی الله علیه و آله و سلم یَسْتَاکُ بِالْأَرَاکِ أَمَرَهُ بِذَلِکَ جَبْرَئِیلُ علیه السلام؛ ابن حجر عسقلانی م852ق، تلخیص الحبیر، ج1، ص385؛ طبرسی، حسن بن فضل (قرن6)؛ مکارم الاخلاق؛ ص39؛ نوری، حسین بن محمد تقی (1254-1320ق)؛ مستدرک الوسائل، ج1، ص368 و369) از سنت پیامبر دانسته شده است، البته مسواک های زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از چوب نرمی به نام «درخت اراک» ب دست می آمد که هم اکنون نیز از آن نوع درخت در عربستان یافت می شود (شبر، عبدالله (1774-1826م)؛ الاخلاق؛ ص55).

در قرآن کریم واژه مسواک