حیات یکی از مخلوقات خداوند[1] که دارای دو معنی است: یکی «حیات» در برابر مرگ و دیگری «حیاء» نقطه مقابل وقاحت و بی‌شرمی ولی بعضی از محققان هر دو را به یک ریشه بازگردانده‌اند و گفته‌اند حیاء و استحیاء نیز نوعی طلب حیات و سلامت است در برابر وقاحت و بی‌شرمی که نوعی از دست دادن زندگی و سلامت محسوب می‌شود[2]. حیات در قرآن کریم در چندین معنی متفاوت به کار رفته‌است[3]:
1- زندگی نباتی گیاهان و حیوانات
- أَنَّ اللَّهَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا [4]
- وَأَحْیَیْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّیْتًا [5]
- وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ [6]
- وَیُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا [7]
- وَیُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاء مَاء فَیُحْیِی بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا [8]
2- زندگی حیوانی
- رَبِّ أَرِنِی کَیْفَ تُحْیِـی الْمَوْتَى[9]
- إِنَّ الَّذِی أَحْیَاهَا لَمُحْیِی الْمَوْتَى[10]
- إِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّیَ الَّذِی یُحْیِـی وَیُمِیتُ قَالَ أَنَا أُحْیِـی وَأُمِیتُ [11]
- قَالَ أَنَّىَ یُحْیِـی هَـَذِهِ اللّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا [12]
3- حیات فکری و عقلانی :
أَوَ مَن کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ [13]
-4 زندگی جاویدان در جهان دیگر:
- یَا لَیْتَنِی قَدَّمْتُ لِحَیَاتِی [14]
- وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوَانُ [15]
5- نجات از مرگ:
وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا[16]
6- حیات واقعی که فقط در مورد ذات باریتعالی به کار می‌رود:
- اللّهُ لا إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ [17]
- وَعَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَیِّ الْقَیُّومِ [18]
- وَتَوَکَّلْ عَلَى الْحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ [19]
- هُوَ الْحَیُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ [20]
برگرفته از مقاله «حیات طیبه در قرآن»
[1] - الذی خلق الموت و الحیاه؛ ملک:2.
[2] - مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، پیام قرآن، ج4، ص200.
[3] - همو، تفسیر نمونه، ج7، ص127 و128 و راغب اصفهانی, حسین بن محمد (قرن4ق)، مفردات الفاظ القرآن، ص 268 و 269.
[17] - بقره: 255- آل‌عمران:2.
